Wodorowęglan sodu (soda oczyszczona) – naturalna kopalina o korzystnym działaniu

Wodorowęglan sodu, czyli soda oczyszczona powszechnie wykorzystywany jest przy wypieku ciast oraz przy sprzątaniu. Okazuje się jednak, że ma on również korzystny wpływ na zdrowie. Przyjmowany doustnie wspiera organizm w łagodzeniu przebiegu niektórych dolegliwości (np. zgagi), a w postaci okładów redukuje świąd i pieczenie skóry.

Soda oczyszczona (wodorowęglan sodu) – co to jest? 

Wodorowęglan sodu to nic innego jak soda oczyszczona znana również pod nazwą bikarbonat. To substancja o wzorze chemicznym NaHCO3, która w naturalnej postaci ma formę krystalicznej substancji. Można ją jednak przetwarzać, by zyskała postać proszku.[1] 

Jest to nieorganiczny związek chemiczny, rozpuszczalny w wodzie. Należy do kopalin. Jest wydobywany ze znacznych głębokości. Ponadto występuje w osadach wód słodkich oraz gruntowych. Warto też dodać, że wodorowęglan znajduje się w słonych wodach oceanu, gdzie odgrywa rolę stabilizatora zawartości dwutlenku węgla.[2] 

Większość produkowanej sody oczyszczonej pochodzi ze złóż mineralnych w Ameryce Północnej. Ma postać trony, czyli sody śnieżnej. Jest to nieorganiczny związek chemiczny łatwo rozpuszczalny w wodzie, stanowiący połączenie dwuwęglanu trójsodowego i węglanu sodu. Szczególnie bogate w zasoby tego związku są: Green River w stanie Wyoming, a także obszar Kenii, Egiptu, Wenezueli i tereny pustynne Azji Środkowej.[2] 

Po wydobyciu, trona zostaje zgnieciona, oczyszczona i podgrzana. Powstaje wówczas węglan sodu, który następnie zostaje rozpuszczony w wodzie i poddany oddziaływaniu dwutlenku węgla. Dzięki temu wytrąca się dwuwęglan trójsodowy. Po opłukaniu i osuszeniu związek jest dystrybuowany do sprzedaży.[2] 

Ta metoda produkcji zastąpiła proces Solvaya, który pozwalał uzyskać węglan sodowy. Dopiero podgrzanie rozpuszczonego w wodzie węglanu sodowego przez lekarza Austina Churcha pozwoliło uzyskać dwuwęglan sodowy. Był to przełomowy krok, który pozwolił zdominować rynek produkcji sody oczyszczonej na świecie.[2] 

Właściwości wodorowęglanu sodu (sody oczyszczonej) 

Soda oczyszczona charakteryzuje się: 

• sypką, miękka i krystaliczną strukturą; 
• delikatnymi właściwościami żrącymi; 
• zdolnością do rozpuszczania w wodzie; 
• odczynem zasadowym; 
• neutralizującym wpływem na kwaśne środowisko (zobojętnia kwaśny odczyn); 
• zdolnością do powodowania fermentowania ciasta; 
• zdolnością do redukowania skażenia wody ołowiem i miedzią; 
• silnymi właściwościami pochłaniania zapachów. 

Szczególne zainteresowanie wzbudzają właściwości prozdrowotne sody oczyszczonej. Czy soda oczyszczona jest zdrowa? Jak się okazuje, jej stosowanie może korzystnie wpłynąć na kondycję organizmu. Należy przy tym podkreślić, że wodorowęglan sodu w postaci dostępnej w sklepach spożywczych ma działanie odżywcze, a nie lecznicze. Leczenie tym związkiem możliwe jest tylko po podaniu go w postaci iniekcji bądź wlewów dożylnych (tzw. kroplówek).  

Po zastosowaniu leczniczego wodorowęglanu sodu można się spodziewać: 

• redukcji kwaśnego środowiska żołądka (ochrona enzymów trawiennych), 
• rozszerzenia naczyń krwionośnych, 
• uprawnienia przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, 
• upłynnienia krwi, 
• zwiększonego uwalniania tlenu z hemoglobiny (efekt Bohra), 
• redukcji stanów zapalnych, 
• detoksykacji tkanek, 
• działania przeciwgrzybiczego i przeciwbakteryjnego (zwłaszcza w połączeniu z jodem), 
• neutralizacji skutków promieniowania radiacyjnego.[1] 

Powszechnie dostępny wodorowęglan sodu jest środkiem odżywczym, a nie farmakologicznym. Wobec tego nie należy się spodziewać, że stosowanie tego związku pozwoli wyleczyć poważne zaburzenia. Z dużą rezerwą należy wobec tego podchodzić do doniesień o wpływie wody z sodą na łagodzenie przebiegu nowotworu, czy nawet remisję choroby. Warto natomiast skonsultować z lekarzem zasadność stosowania sody oczyszczonej jako elementu wspierającego terapię.

Zastosowanie sody oczyszczonej (wodorowęglanu sodu) 

Najczęstsze zastosowanie sody oczyszczonej sprowadza się do łagodzenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ponieważ wodorowęglan sodu neutralizuje kwaśne środowisko żołądka, przez to również eliminuje dokuczliwą zgagę. Nie należy się jednak spodziewać, że pomoże pozbyć się wzdęć, nudności czy bólów brzucha. 

Aby złagodzić objawy nadkwaśności, możesz stosować maksymalnie przez dwa tygodnie mieszankę wykonaną z łyżki octu, łyżeczki cukru, połowy łyżeczki sody oczyszczonej rozprowadzonych w połowie szklanki wody.[1] 

Roztwór sody oczyszczonej możesz też przyjmować przy infekcjach dróg moczowych. Wówczas terapia powinna trwać do trzech dni, podczas których soda oczyszczona może być przyjmowana co dwie godziny. Korzystny wpływ na kondycję dróg moczowych może mieć kąpiel w roztworze sody oczyszczonej. Natomiast zastosowane wodorowęglanu sodu w formie płukanek (po 1 łyżeczce brązowego cukru, sody oczyszczonej i soli rozpuszczonych w wodzie) łagodzi stany zapalne gardła i jamy ustnej, ale też redukuje nieprzyjemny zapach z ust. W postaci aerozolu (roztwór 1/4 łyżeczki sody oczyszczonej z 1 łyżką wody) udrażnia przewody nosowe w czasie kataru.[1] 

Po wodę z sodą oczyszczoną mogą też sięgnąć osoby intensywnie uprawiające sport, aby uzupełnić w organizmie sole minerale.[1] 

Sodę oczyszczoną warto aplikować zewnętrznie. Można zastosować wodę z wodorowęglanem sodu (w proporcji 2 łyżki sody na 1 litr wody) do podmywania pochwy i odbytu, gdy te swędzą i pieką.[1]  

W postaci okładów można zastosować sodę oczyszczoną przy: 

• świądzie skóry po ukąszeniu owadów, 
• oparzeniu środkami chemicznymi na bazie kwasu, 
• oparzeniu słonecznym, 
• wysypce skórnej, 
• świądzie towarzyszącym łuszczeniu się skóry, 
• ciemieniusze u niemowląt, 
• zapaleniu pieluszkowym u dzieci, 
• aftach i pękających kącikach ust (tzw. zajadach).

Czy soda oczyszczona jest szkodliwa? 

Wodorowęglan sodu tak jak każdy inny związek chemiczny może wywołać negatywne skutki uboczne. Nie należy pić wody z sodą tuż po obfitym posiłku, ponieważ może to doprowadzić do uszkodzenia żołądka. W przypadku osób z zaleconą dietą niskosodową oraz stosujących leki nasercowe przyjmowanie wodorowęglanu sodu musi zostać poprzedzone konsultacją lekarską.  

Szkodliwy wpływ wodorowęglanu sodu na organizm może również wystąpić u osób zdrowych, które stosują roztwory do picia dłużej niż dwa tygodnie. 

Źródła: 

1. M. Sircus, Soda – lecznicze właściwości, Wydawnictwo Vital, Białystok 2016. 
2. V. Lansky, Soda oczyszczona. 500 praktycznych zastosowań, Wydawnictwo: K. E. Liber, Warszawa 2008.