Objawy wyrzutu insuliny. Jakie są najczęstsze przyczyny tego stanu?

Wyrzut insuliny określa się mianem hiperinsulinemii. O tym stanie mówi się, kiedy poziom insuliny we krwi jest zbyt wysoki, czyli przekracza górną normę. Czy to oznacza, że chorujesz na cukrzycę? Jakie mogą być przyczyny wyrzutu insuliny? Jakie objawy możesz jeszcze zaobserwować, kiedy cierpisz na hiperinsulinemię?

Nadmiar insuliny w organizmie – co może być przyczyną? 

Insulina jest hormonem odpowiedzialnym za regulowanie poziomu cukru prostego (glukozy) we krwi, wytwarza go trzustka. W warunkach fizjologicznych, po obfitym posiłku obserwuje się zwiększone stężenie insuliny we krwi, ponieważ w ten sposób organizm może sprawnie przetworzyć glukozę w energię.  

Problem pojawia się w momencie, kiedy insulina nie spełnia swojej funkcji, a komórki nie mogą jej efektywnie wykorzystać. Trzustka produkuje wtedy więcej insuliny, niż potrzebuje zdrowy organizm, żeby nadążyć z przetwarzaniem glukozy. Można zatem powiedzieć, że taki skok insuliny obserwuje się w momencie, kiedy komórki są oporne na jej działanie.  

Nadmiar insuliny w organizmie obserwuje się nie tylko w przypadku insulinooporności. Wtedy, jeżeli trzustka produkuje nadmierną ilość insuliny, może dojść do hipoglikemii, czyli stanu, kiedy stężenie glukozy jest zbyt niskie. Taki stan nazywa się hiperinsulinizmem i może być wywołany np. guzem trzustki lub mieć postać wrodzoną. 

Za dużo insuliny – cukrzyca typu II 

Nie jest prawdą, że duży wyrzut insuliny od razu musi oznaczać cukrzycę. Trzeba jednak pamiętać, że wyrzut insuliny ma miejsce, kiedy stężenie glukozy w organizmie jest zbyt wysokie, a taki przewlekły stan hiperglikemii prowadzi do stanu przedcukrzycowego i następnie może się przekształcić w cukrzycę typu II.

Nadmiar insuliny – objawy współtowarzyszące 

Hiperinsulinemia często nazywana jest „cichą chorobą”, ponieważ jest skąpoobjawowa. Bardzo prawdopodobne więc, że masz za dużo insuliny po posiłku, ale nawet nie zdajesz sobie z tego sprawy. Powodem do niepokoju może być: 

• częsta chęć na słodycze, 
• ciągłe uczucie głodu, 
• przybieranie na wadze, 
• problemy ze skupieniem, 
• zmęczenie, lęk, brak motywacji. 

Nawet jeżeli się pojawią, nie są to objawy swoiste i nie da się wyłącznie na ich podstawie postawić diagnozy. Głód i chęć na zjedzenie czegoś słodkiego, a także lęk czy problemy ze skupieniem mogą być objawami wywołanymi przewlekłym działaniem stresu, ale nie tylko. Z kolei przyrost wagi jest naturalną konsekwencją spożywania większej liczby kalorii. Jak zatem możesz sprawdzić, czy skok insuliny w twoim przypadku jest nienaturalnie wysoki?

Diagnostyka hiperinsulinemii 

Jeżeli podejrzewasz u siebie problemy związane z metabolizmem glukozy, powinnaś się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu i opisać swoje objawy. Na tej podstawie specjalista będzie mógł zlecić badania diagnostyczne, w tym: 

• morfologię krwi, 
• sprawdzenie poziomu insuliny, 
• sprawdzenie poziomu glukozy, 
• dodatkowe badania krwi, np. poziom trójglicerydów.

Zbyt duży wyrzut insuliny – czynniki ryzyka 

Hiperinsulinemia może się pojawić u każdego człowieka, najważniejszymi czynnikami ryzyka są jednak zbyt wysoka masa ciała oraz brak aktywności fizycznej. Jeżeli w twojej rodzinie występowały przypadki cukrzycy typu I, także musisz zachować szczególną ostrożność. Poza tym powinnaś się przebadać, jeżeli: 

• palisz papierosy, 
• cierpisz na zaburzenia snu, np. bezdech senny, 
• miałaś udar lub zdiagnozowano u ciebie choroby serca, 
• zmagasz się z nieprawidłowym poziomem cholesterolu lub problemami z ciśnieniem, 
• masz powyżej 45 lat, 
• prowadzisz siedzący tryb życia.

Konsekwencje nieleczonej hiperinsulinemii 

Ignorowany nadmiar insuliny – objawy i ich obecność nie mają tutaj znaczenia – może prowadzić do różnych patologii, często będących bezpośrednim zagrożeniem dla życia lub wywołujących kolejne stany chorobowe. Poza stanem przedcukrzycowym i cukrzycą typu II należy tu wymienić: 

• nadciśnienie, 
• miażdżycę, 
• podwyższony cholesterol, 
• zespół metaboliczny, 
• otyłość.

Co zrobić, jeżeli masz za duży wyrzut insuliny? 

W przypadku, gdy lekarz stwierdzi u ciebie nadmiar insuliny, objawy prędzej czy później się pojawią, jeżeli nie podejmiesz odpowiednich kroków, aby zapobiec rozwojowi choroby. Jeżeli powodem dużego wyrzutu insuliny jest choroba trzustki lub zespół wrodzony, będziesz musiała postępować zgodnie ze wskazówkami specjalisty. W poważnych przypadkach możliwe, że konieczne będzie wdrożenie farmakoterapii. Kiedy jednak masz do czynienia z niewłaściwą odpowiedzią komórek na działanie insuliny, będziesz też z pewnością musiała zmienić styl życia. 

Przede wszystkim ważna tutaj jest dieta. Twoje wybory żywieniowe powinny być mądre, więc przede wszystkim zrezygnuj z przetworzonej żywności. Uzupełnij codzienny jadłospis porcją warzyw i owoców, które pozwolą ci ograniczyć potrzebę sięgania po słodycze. Nie przepadaj jednak z ich liczbą, ponieważ są źródłem prostych cukrów. 

Wybieraj chude mięso i chude przetwory mleczne. Nie zapominaj także o odpowiedniej ilości białka, które zapewnia uczucie sytości. Jeżeli masz nadwagę, bardzo ważne będzie też zrzucenie nadprogramowych kilogramów. W takiej sytuacji warto pomyśleć o codziennej dawce aktywności, a także o deficycie kalorycznym. 

To pierwsze kroki, jakie możesz podjąć, nawet jeżeli nie stwierdzono u ciebie żadnej choroby. Zdrowe jedzenie oraz aktywność, czy to będzie zaledwie spacer, czy większy wysiłek np. podczas ćwiczeń aerobowych, pozytywnie wpłynie nie tylko na twoją psychikę, ale także na cały organizm, dlatego warto o tym pomyśleć już teraz. 

Bibliografia: 

1. https://www.diabetes.co.uk/hyperinsulinemia.html [dostęp 07.05.2023]. 
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/type-2-diabetes/expert-answers/hyperinsulinemia/faq-20058488 [dostęp 07.05.2023]. 
3. Thomas D. D., Corkey B. E., Istfan N. W., Apovian C. M., Hyperinsulinemia: And Early Indicator of Metabolic Dysfunction, Journal of the Endocrine Society 2019, 3(9): 1727-1747. 
4. Zhang A. M. Y., Wellberg E. A., Kopp J. L., Johnson J. D., Hyperinsulinemia in Obesity, Inflammation, and Cancer, Diabetes & Metabolism Journal 2021, 45(3): 285-311.