W przebiegu jakich chorób pojawia się wytrzeszcz oczu?

Wytrzeszcz oczu (inaczej orbitopatia) to jedna z najczęściej pojawiających się dolegliwości w obrębie oczodołu. Objaw ten nie jest jedynie natury estetycznej, wskazuje zwykle na poważne choroby. Chcesz dowiedzieć się o jakich zaburzeniach mowa? Koniecznie przeczytaj artykuł.  

Najważniejsze przyczyny wytrzeszczu oczu 

Wytrzeszcz oczu spowodowany jest obrzękiem tkanek miękkich w oczodołach, w takiej sytuacji gałka oczna jest wypychana do przodu. To zjawisko pojawia się w sposób nagły lub narasta powoli. Wytrzeszcz oczu może być spowodowany następującymi chorobami: 

• nadczynność tarczycy, 
• zapalenie tkanek oczodołu,  
• nowotwór gałki ocznej.

Wyłupiasta gałka oczna w każdym przypadku jest nienaturalna, dlatego tego schorzenia nie wolno bagatelizować. Szczególne znaczenie ma postawienie odpowiedniej diagnozy przez lekarza, a następnie rozpoczęcie prawidłowego i efektywnego leczenia. 

Nadczynność tarczycy i choroba Hashimoto a wytrzeszcz oczu 

Najczęściej wytrzeszcz oczu powodowany jest przez nadczynność tarczycy, a więc zaburzoną pracę tego narządu. Właśnie dlatego podstawą do diagnozy jest wykonanie badań krwi, a więc sprawdzenie poziomu TSH, T3 i T4. Niepokojące wyniki od razu powinny skłonić do wizyty u endokrynologa. Poza nadczynnością podobne symptomy daje choroba Hashimoto, również powiązana z hormonami tego narządu.  

W jaki sposób nadczynność tarczycy jest związana z wytrzeszczem oczu? Nadmiar hormonu produkowanego przez tarczycę prowadzi do stanu zapalnego tkanek wokół gałki ocznej. Konsekwencją jest opuchlizna powiek oraz mięśni w oczodole. Warto dodać, że nadczynność tarczycy powoduje również inne objawy takie jak: 

• wzmożona potliwość i uczucie gorąca, 
• kołatanie serca, 
• nerwowość, 
• chudnięcie mimo braku restrykcji żywieniowych, 
• biegunki. 

Wytrzeszcz oczu przy chorej tarczycy jest zwykle brany pod uwagę przez endokrynologów w trakcie stawiania diagnozy. Jednak poza samym wyglądem gałek ocznych, lekarz musi znać inne objawy, a więc opisz swoje symptomy i przedstaw wyniki badań, ponieważ przyspieszy to proces leczenia.  

Wytrzeszcz oczu a nowotwór  

Wytrzeszcz oczu może być niestety także objawem nowotworu gałki ocznej. Choroba ta jest niezwykle poważna i niezdiagnozowana na czas może prowadzić do niepełnosprawności lub śmierci pacjenta. Nowotwór powodujący orbitopatię jest zlokalizowany w oczodole, tarczycy, zatokach przynosowych lub układzie limfatycznym.

Zapalenie tkanek oczodołu lub uraz a wytrzeszcz oczu 

Zapalenie tkanek oczodołu wiąże się z bólem i zaczerwienieniem, a czasami także wytrzeszczem oczu. Objaw nie jest częsty, a leczenie opiera się najczęściej na antybiotykoterapii, ponieważ stan wywołują patogenne bakterie. W niektórych przypadkach orbitopatia jest spowodowana przez uraz, na przykład uderzenie w głowę lub okolice oczu, co prowadzi do pojawienia się krwiaka i opuchlizny.

Zdarza się, że uraz może spowodować uszkodzenie nerwów lub mięśni, a także zmianę ciśnienia wewnątrzgałkowego – to poważny stan. W sytuacji urazu lub zapalenia tkanek oczodołu warto skierować się do lekarza pierwszego kontaktu czy okulisty.  

Leczenie wytrzeszczu oczu 

Leczenie wytrzeszczu oczu zależy od czynnika, który wywołał objaw. Jak już wspomniano, sama orbitopatia nie jest chorobą, natomiast wskazuje na konieczność zbadania tarczycy lub innych organów oraz tkanek w organizmie, aby postawić właściwą diagnozę. W sytuacji, gdy u pacjenta wytrzeszcz oczu jest skorelowany z nadczynnością tarczycy lub chorobą Hashimoto, zwykle wystarczą odpowiednio dobrane leki lub suplementacja jodem. W niektórych przypadkach konieczna będzie operacja.  

Inaczej wygląda sprawa u osób ze zdiagnozowanym nowotworem, ponieważ tutaj zalecana jest radioterapia i leki immunosupresyjne. Dodatkowo można stosować różne działania, mające na celu zmniejszenie wytrzeszczu oczu, takie jak: 

• dbanie o odpowiedni poziom nawilżenia w oczodole, 
• ochrona oczu przed słońcem, 
• wyleczenie infekcji lub urazu.

Warto podkreślić, że wytrzeszcz oczu jest poważnym objawem i zawsze należy udać się z nim do lekarza. Można wybrać się do internisty, który po wywiadzie oraz wykonaniu podstawowych badań wypisze skierowanie do specjalisty (np. onkologa czy endokrynologa). 

Bibliografia: 

1. Rosli A. H., Nadarajan C., Abdullah B., Embong Z., Hitam W. H. W., Niezróżnicowany rak zatokowo-nosowy-rzadka przyczyna wytrzeszczu oczu u starszych osób, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2020, 16.
2. Szczepańska E., Jastrzębska H., Gietka-Czernel M., Współczesne zasady leczenia radiojodem nadczynności tarczycy, Postępy Nauk Medycznych 2016, 29: 934-941. 
3. Szwajkosz K., Wawryniuk A., Sawicka K., Łuczyk R., Tomaszewski A., Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego, Journal of Education, Health and Sport 2017, 7: 41-54.