Jak bezpiecznie załagodzić ząbkowanie u niemowląt?

Czasami ząbkowanie u niemowląt przebiega bez bólu czy dyskomfortu, ale niestety w większości przypadków nie da się ich uniknąć. Proces ten może być trudnym czasem zarówno dla malucha, jak i jego rodziców. Sprawdź, ile trwa ząbkowanie u niemowląt i jakie symptomy o nim świadczą, a także poznaj sposoby na przyniesienie dziecku ulgi podczas wyrzynania się zębów.

Ząbkowanie u niemowląt – kiedy się rozpoczyna? 

Ząbkowanie u niemowląt to naturalny proces przebijania się zębów mlecznych przez dziąsła. Trwa zwykle od 6. miesiąca życia do ok. 2,5 lat, jednak te widełki są jedynie szacunkowe. Wczesne ząbkowanie u niemowląt może rozpocząć się jeszcze przed ukończeniem 4. miesiąca życia, a późne nawet u rocznego dziecka. 

W jakiej kolejności pojawiają się zęby mleczne? 

Standardowy schemat wyrzynania się ząbków znajdziesz w poniższej tabelce. Pamiętaj, że u twojego dziecka proces ten może zachodzić nieco inaczej, np. w innym wieku czy tempie. To zupełnie normalne – każdy organizm jest inny. O ile objawy ząbkowania u niemowląt nie są niepokojące, nie masz się czym przejmować. 

Charakterystyczne objawy ząbkowania u niemowląt 

W zależności od stopnia dyskomfortu, jakie odczuwa dziecko w czasie ząbkowania, objawy mogą mieć różne nasilenie. Dotyczy to zarówno symptomów widocznych na skórze czy w jamie ustnej malucha, jak i zmian w jego zachowaniu. Oznaki ząbkowania u niemowląt to m.in.: 

• zaczerwienienie i tkliwość dziąseł, 
• płaczliwość, 
• rozdrażnienie, 
• zwiększone ślinienie, 
• grymaszenie podczas posiłków, 
• mniejszy apetyt, 
• opuchnięte dziąsła, 
• ciągła potrzeba gryzienia, np. rączek, zabawek czy innych przedmiotów, 
• pocieranie ucha, 
• zarumieniony policzek, 
• podwyższona temperatura ciała. 

Czy ząbkowanie u niemowląt może wywołać powikłania? 

Czasem rodzice wiążą objawy ząbkowania u niemowląt z wystąpieniem dodatkowych dolegliwości, np. stanów zapalnych dróg oddechowych czy ucha. Jednak dotychczasowe badania nie potwierdziły związku pomiędzy wyrzynaniem się zębów mlecznych a rozwojem tych chorób. Ząbkowanie u niemowląt to fizjologiczny proces, który nie wpływa znacząco na ogólny stan zdrowia dziecka. 

Jeśli jednak dolegliwości towarzyszące wyrzynaniu się zębów są bardzo nasilone, warto skonsultować się z lekarzem. Małe dzieci są bardziej narażone na infekcje dróg oddechowych czy zapalenie ucha, a ząbkowanie może zwyczajnie zbiec się z nimi w czasie. Dlatego, jeśli twoja pociecha ma gorączkę powyżej 38॰C, biegunkę czy ból ucha, najprawdopodobniej są one wywołane czymś innych niż same zęby mleczne. 

Co na ząbkowanie u niemowląt można bezpiecznie zastosować? 

Najlepszym lekiem na ząbkowanie u niemowląt jest schłodzony w lodówce gryzak. Niska temperatura lekko znieczula, dzięki czemu łagodzi świąd i ból dziąseł. Ponadto gryzienie odwraca uwagę dziecka i łagodzi dyskomfort. Przed zastosowaniem takiej metody sprawdź w instrukcji, na jak długo włożyć gryzak do lodówki. Nie umieszczaj go w zamrażarce, ponieważ mógłby wtedy uszkodzić delikatne dziąsła dziecka. Jeśli maluch ma tendencję do nasilonego gryzienia, podsuń mu zdrowe przekąski dostosowane do jego wieku, np. owoce czy warzywa. 

Przy nasilonym bólu czy podwyższonej temperaturze możesz podać leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Bezpieczne dla dzieci są dwie substancje – paracetamol i ibuprofen. Występują one w postaci syropów i czopków, a dawkę dopasowuje się do masy ciała niemowlaka. 

W aptekach znajdziesz sporo preparatów do podawania miejscowego na dziąsła, zwykle w formie aerozolu lub żelu. Nie są one rekomendowane jako lek na ząbkowanie u niemowląt pierwszego rzutu, ponieważ dowody na ich skuteczność są ograniczone. Dlatego stosuje się je wtedy, gdy dolegliwości są nasilone, a pozostałe metody nie przynoszą wystarczającej ulgi. 

Niektóre żele na ząbkowanie u niemowląt zawierają lidokainę. To substancja znieczulająca, która może przynieść znaczną ulgę w bólu. Stosując taki preparat, przestrzegać ściśle zaleceń producenta dotyczących sposobu i częstotliwości dawkowania. Istnieje ryzyko, że dziecko połknie zbyt dużą ilość żelu, co (rzadko, ale jednak) może wywołać ciężkie działania niepożądane. Oprócz lidokainy w preparatach na ząbkowanie u niemowląt znajdziesz m.in.: 

• wyciągi ziołowe, np. z aloesu, rumianku, prawoślazu czy szałwii, 
• cetylpirydynę – działa odkażająco, 
• kwas hialuronowy – nawilża dziąsła i tworzy warstwę ochronną na ich powierzchni, 
• oktenidynę – to substancja antyseptyczna, 
• pantenol – przyspiesza regenerację podrażnionych tkanek. 

Co na ząbkowanie u niemowląt może jeszcze pomóc? Masaż dziąseł silikonową szczoteczką, palcem lub mokrym gazikiem – ucisk i pocieranie łagodzi dyskomfort malucha. Ponadto badania udowodniły, że przytulanie dziecka również skutecznie łagodzi dolegliwości związane z ząbkowaniem. 

Bibliografia: 

1. Kurkiewicz J., Białoszewska K., Olczak-Kowalczyk D., Środki miejscowe łagodzące dolegliwości towarzyszące wyrzynaniu zębów mlecznych ‒ przegląd produktów dostępnych na polskim rynku, Nowa Stomatologia, 26(1): 3-9. 
2. Tuszyński K. (Red.), Pediatria okiem farmaceuty. Tom I, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2021. 
3. https://www.nhs.uk/conditions/baby/babys-development/teething/tips-for-helping-your-teething-baby/ [dostęp 21.04.2024].