Czym są zaburzenia emocjonalne? Czy wymagają leczenia?

Zaburzenia emocjonalne definiowane są jako dysfunkcje o charakterze afektywnym, dotykające zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Zgodnie ze statystykami, nawet 25% ludzi cierpi na tego typu problemy. Dowiedz się więcej na ten temat i sprawdź, czy zaburzenia emocjonalne można wyleczyć.  

Czym są zaburzenia emocjonalne? 

Zaburzenia emocjonalne to bardzo szeroka grupa różnego rodzaju schorzeń, do których można zakwalifikować depresję, fobie, a także zaburzenia odżywiania, lękowe oraz nerwicę. Oznacza to, że główną cechą spajającą wszystkie wymienione jednostki chorobowe są nieprawidłowe emocje, a więc nasilone lub nieadekwatne w stosunku do sytuacji.  

Objawy zaburzeń emocjonalnych 

Do najważniejszych objawów zaburzeń emocjonalnych można zakwalifikować: 

• nadmierne obniżenie nastroju lub pobudzenie, 
• nieadekwatne reakcje emocjonalne, 
• podwyższony poziom lęku, 
• znaczna ekspresja w zakresie emocji lub nieokazywanie uczuć.

Dodatkowo pojawić się mogą inne symptomy, w zależności od konkretnego rodzaju zaburzeń emocjonalnych. Można tutaj wymienić chwiejność emocjonalną, zmęczenie, brak apetytu, nieodpowiednie postrzeganie swojego wyglądu, napady paniki, duszności.  

Jakie są rodzaje zaburzeń emocjonalnych? 

Kategoria zaburzeń emocjonalnych jest niezwykle szeroka, a w jej skład wchodzą takie schorzenia jak depresja, dystymia, zespół stresu pourazowego, lęk uogólniony, jąkanie się, anoreksja, bulimia i wiele innych. Czasami zaburzenia emocjonalne są również powiązane z konkretnymi problemami zdrowotnymi, na przykład chorobą Alzheimera lub alkoholizmem.  

Zdecydowanie najczęściej występującym zaburzeniem emocjonalnym jest depresja, która objawia się obniżonym nastrojem, znacznym smutkiem, brakiem motywacji do działania, a także możliwością pojawienia się myśli samobójczych. Dodatkowo osoby w depresji mogą przestać jeść lub zacząć się objadać, cierpieć na bezsenność czy też wybudzać się wcześnie rano.  

Czasami depresja powoduje również symptomy fizyczne takie jak bóle głowy i brzucha, przyspieszoną akcję serca, wysokie ciśnienie, a także inne trudności. Niestety zaburzenia depresyjne mogą być nawet zagrożeniem dla zdrowia lub życia osoby chorej, dlatego tak ważna jest diagnoza i leczenie.  

U dzieci zaburzenia emocjonalne zwykle powiązane są ze stresem, dlatego częstymi objawami są jąkanie się, tiki nerwowe, nieadekwatne reagowanie na różne sytuacje czy moczenie nocne. Niestety dzieci cierpiące na tego typu zaburzenia zwykle stają się wycofane, nieśmiałe, smutne i unikają kontaktów towarzyskich. Szczególne znaczenie z perspektywy rodziców lub opiekunów ma szybkie dążenie do diagnozy, a następnie wdrożenie leczenia, które pomoże uporać się z problemami. 

Czy zaburzenia emocjonalne można wyleczyć? 

Podstawą wyleczenia zaburzeń emocjonalnych jest prawidłowa diagnoza, którą stawia psycholog lub psychiatra. W zależności od rodzaju problemu przeprowadzane są kwestionariusze psychologiczne, wywiad z pacjentem, a także rozmowa z osobami z jego otoczenia, na przykład rodzicami dziecka, małżonkiem osoby dorosłej czy znajomymi ze szkoły lub z pracy.  

Proces leczenia zaburzeń emocjonalnych zależy w dużej mierze od rodzaju zaburzenia, a także doświadczeń danego pacjenta. W niektórych przypadkach potrzebna jest tylko psychoterapia, a więc spotkania ze specjalistą, mające na celu przepracowanie problemu i tym samym wyleczenie symptomów. Istnieje wiele rodzajów psychoterapii, a wybór zależy od tego, gdzie leży podłoże kłopotów chorego. Przykładowo w przypadku depresji lub stanów lękowych dobrze sprawdza się terapia poznawczo-behawioralna, a w kontekście zaburzeń odżywiania, odpowiednia może być terapia systemowa.  

Zdarza się również, że konieczne jest wdrożenie farmakoterapii, a więc leków. Zwykle ma to spore znaczenie w przypadku depresji, fobii oraz zaburzeń lękowych. W wielu sytuacjach ważna jest również psychoedukacja, a więc poszerzanie wiedzy osoby chorej na temat danego zaburzenia. Cały proces leczenia powinien być więc dostosowany do rodzaju schorzenia, jego przyczyn, a także motywacji pacjenta.

Bibliografia: 

1. Iniewicz G., Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży z perspektywy teorii przywiązania, Psychiatria Polska 2008, 42: 671-682. 
2. Poniatowska-Leszczyńska K., Małyszczak K., Depresja a patologia osobowości w ujęciu psychodynamicznym, Postępy w Psychiatrii Neurologii 2013, 22: 201-209. 
3. Radziwiłłowicz W.,  Zaburzenia emocjonalne (internalizacyjne), Psychologia Kliniczna Dzieci i Młodzieży 2020, 411.