Zakażenie krwi wywołują bakterie, wirusy albo grzyby. Jak je rozpoznać?

Bakterie stanowią nieodłączny element naszego codziennego życia. Znajdują się w powietrzu, na powierzchniach, a nawet na przedmiotach, których dotykamy. Ten mikroskopijny świat rozwija się także w naszych ciałach i nie wyrządza nam żadnej szkody, a wręcz jest potrzebny, aby organizm mógł poprawnie funkcjonować. Zdarza się jednak, że jego mieszkańcy stają się dla nas śmiertelnym zagrożeniem – jedną z takich sytuacji jest zakażenie krwi.

Kto jest narażony na zakażenie krwi?

Czy może dojść do rozwoju infekcji podczas pobierania krwi? Tak, jeżeli narzędzia nie będą sterylne, a pacjent znajduje się w grupie ryzyka, może się tak zdarzyć. Dotyczy to tak naprawdę wszystkich typów zakażeń krwi. Inne drogi, które mogą doprowadzić do rozwoju omawianej patologii to:

• cewnik i rurki do podawania tlenu,
• przewlekłe krwawienie dziąseł,
• zabiegi chirurgiczne,
• urazy, oparzenia.

A co oznacza grupa ryzyka? To wspomniane wcześniej osłabienie odporności, które może wynikać m.in. z:

• wieku (70 lat i więcej),
• przewlekłych chorób (np. cukrzyca, AIDS),
• nowotworów upośledzających działanie układu immunologicznego (np. białaczka),
• specjalistycznego leczenia (np. przyjmowanie chemioterapii).

Pamiętaj, że wszystkie zakażenia krwi są niebezpieczne i nieleczone mogą doprowadzić do śmierci, dlatego ważne jest, abyś w razie wykrycia któregokolwiek z nich poddała się leczeniu i dostosowała do wskazówek lekarza prowadzącego. Z takiego stanu można wyjść, ale tylko wtedy, gdy odpowiednio o siebie zadbasz.

Bakteryjne zakażenie krwi, czyli bakteriemia

Do rozwoju bakteryjnego zakażenia krwi dochodzi w sytuacji, kiedy mikroorganizmy patogenne lub te, które naturalnie bytują na ludzkiej skórze i śluzówkach dostają się do krwiobiegu. Za bakteriemię odpowiedzialne są najczęściej następujące bakterie:

• Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty),
• Escherichia coli (bakteria e. coli),
• Streptococcus grupy A (paciorkowce grupy A),
• Salmonella,
• Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej),
• pneumokoki.

Leczenie bakteryjnego zakażenia krwi opiera się na antybiotykoterapii, która dobierana jest indywidualnie, na podstawie wykonanego badania posiewu i antybiogramu. Ten ostatni pozwala określić, na jakie substancje wrażliwe są mikroorganizmy odpowiedzialne za wywołaną infekcję.

Jak wygląda zakażenie krwi wywołane rozwojem bakterii? Kiedy może się rozwinąć?

Jeżeli pacjent ma obniżoną odporność z powodu specjalistycznego leczenia lub cierpi na schorzenia upośledzające działanie układu immunologicznego, może się u niego rozwinąć zakażenie krwi. U zdrowych osób ryzyko jest znikome. Objawy, które można zaobserwować w takiej sytuacji, to:

• bardzo wysoka gorączka,
• niskie ciśnienie krwi i wysoki puls,
• nudności, wymioty, biegunka.

Objawy skórne zakażenia krwi wywołanego bakteriami to przede wszystkim tkliwość, ból podczas dotyku i niekiedy widoczna opuchlizna. Mogą się także pojawić rany o charakterze wysiękowym, ale nie jest to charakterystyczne dla wszystkich typów infekcji.

Wirusowe zakażenie krwi nazywane jest wiremią

W przeciwieństwie do bakterii, wirusy nie bytują naturalnie w organizmie i wszystkie uznaje się za patogenne. Aktywują się dopiero po wniknięciu do ciała gospodarza, nie są zdolne do samodzielnego życia. Dlatego też do wirusowego zakażenia krwi dochodzi podczas rozwoju powikłań chorób takich jak:

• ospa wietrzna,
• odra,
• różyczka,
• HIV,
• zapalenie wątroby typu B.

Leczenie wiremii jest zróżnicowane i zależy od objawów, a także patogenu i choroby wyjściowej, które są odpowiedzialne za wywołanie tego stanu. Lekarz najczęściej proponuje wstępnie terapię objawową, a więc mającą na celu zminimalizowanie gorączki, stanu zapalnego oraz dolegliwości bólowych.

Objawy zakażenia krwi wywołanego wirusami

Objawy zakażenia krwi o podłożu wirusowym nie są swoiste i tak jak w przypadku bakteriemii, tak i tutaj zależą przede wszystkim od rodzaju patogenu, który jest za nie odpowiedzialny. Najczęściej pierwsze objawy są jednak tożsame ze zwykłą infekcją wirusową, a więc obejmują:

• bóle mięśni i ból głowy,
• gorączkę, ale niższą niż przy infekcji bakteryjnej,
• biegunkę,
• dreszcze,
• ogólne zmęczenie.

W przypadku wirusowego zakażenia krwi wysypki są jednym z charakterystycznych objawów skórnych, ale także nie występują zawsze. Co więcej, nie za każdym razem wskazują na infekcję atakującą krwiobieg, bo wiele wirusów atakujących inne układy daje podobne symptomy.

Kiedy zakażenie krwi wywołują grzyby, mówi się o fungemii

Grzybicze zakażenie krwi, inaczej określane inwazyjną chorobą grzybiczą, prawie zawsze stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta. Jeżeli nie podejmiesz leczenia w odpowiednim momencie, z dużym prawdopodobieństwem dojdzie do rozwoju posocznicy i zaatakowania wszystkich narządów. To dlatego, że grzyby są bardzo inwazyjne i szybko się rozwijają. Oto gatunki, które najczęściej odpowiadają za rozwój fungemii:

• Candida,
• Histoplasma capsulatum,
• Aspergillus.

Leczenie grzybiczego zakażenia krwi opiera się na podawaniu leków przeciwgrzybiczych, zawierających np. worykonazol, flukonazol, mykafunginę czy amfoterycynę B. Jednak – tak jak w przypadku bakteriemii – najpierw należy wykonać posiew oraz antybiogram, aby określić, na co wrażliwe są mikroorganizmy odpowiedzialne za infekcję.

Grzybicze zakażenie krwi – objawy

Podczas grzybiczego zakażenia krwi możesz doświadczać standardowych objawów infekcji, a więc gorączki, dreszczy, osłabienia, bólu głowy i mięśni. Poza tym pacjenci zgłaszają ból brzucha i problemy ze wzrokiem. Późniejsze symptomy są zależne przede wszystkim od tego, jakie układy zajęła infekcja.

Bibliografia:

1. Franco-Paredes C., Chapter 2 – Bloodstream Infections, Core Concepts in Clinical Infectious Diseases (CCCID) 2016, pp. 9-15.
2. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/septicemia [dostęp 15.12.2023].
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sepsis/symptoms-causes/syc-20351214 [dostęp 15.12.2023].
4. https://www.nigms.nih.gov/education/fact-sheets/Pages/sepsis.aspx [dostęp 15.12.2023].