Zakrzepowe zapalenie żył – rodzaje i leczenie.

Zakrzepowe zapalenie żył jest chorobą, w której dochodzi do zapalenia ścian naczynia oraz występują zakrzepy. Zależnie od lokalizacji dolegliwości, wyróżnia się zapalenie żył powierzchownych i głębokich. Oba rodzaje choroby wymagają konsultacji lekarskiej, ponieważ jest to dolegliwość, która wiąże się z ryzykiem wystąpienia groźnych powikłań.

Zakrzepowe zapalenie żył najczęściej dotyczy kończyn dolnych. Choroba często przebiega z charakterystycznymi objawami stanu zapalnego, do których zalicza się ból, tkliwość, obrzęk oraz ocieplenie chorego miejsca. Zakrzepowe zapalenie żył może również przebiegać bez żadnych uchwytnych symptomów.

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych jest dolegliwością, która częściej występuje u kobiet. Choroba może przypominać zapalenie skóry, jednak obecność procesu zapalnego w okolicy chorego, widocznego naczynia ułatwia rozpoznanie. Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych może być spowodowane przez wiele czynników. Do najważniejszych zalicza się:

• podawanie leków w formie zastrzyków, zwłaszcza długotrwałe utrzymywanie wlewów dożylnych,
• powikłanie po cewnikowaniu,
• następstwo choroby zakaźnej,
• posocznicę,
• urazy,
• rozszerzenie lokalnej infekcji na żyłę.

Chorzy, u których stwierdza się zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych, poza objawami miejscowymi, skarżą się na ogólne osłabienie, któremu często towarzyszy podwyższona temperatura ciała. Odczyn zapalny zazwyczaj znika po 2-3 tygodniach, jednak chorobowo zmieniona żyła jest twarda i zgrubiała w dotyku przez długi czas po ustąpieniu dolegliwości. Czasami zdarza się, że zapalenie żył ustępuje samoistnie, po czym po kilku dniach pojawia się w innym miejscu tej samej lub innej żyły powierzchownej. Jest to tzw. wędrujące zakrzepowe zapalenie żył.

Obecność zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych może być czynnikiem prognozującym wystąpienia nowtworu, jak i wielu innych, ciężkich jednostek chorobowych, np. choroby Buergera (zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń).

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych jest zazwyczaj zachowawcze i polega na podawaniu choremu leków ograniczających proces zapalny. Najczęściej są to niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które są przyjmowane w postaci wstrzyknięć domięśniowych lub doustnie. Dodatkowo stosuje się okłady z octanu glinu (Altacet). Zastosowanie znajdują również maści na zakrzepowe zapalenie żył, które w swym składzie zawierają heparynę i NLPZ. Leki przeciwzakrzepowe podaje się, jeśli choroba zaczyna obejmować żyły głębokie, co obrazuje się w badaniu ultrasonograficznym. Jeżeli istnieje znaczne ryzyko przedostania się skrzeplin do układu żył głębokich, to wskazane jest wykonanie zabiegu operacyjnego, który polega na podwiązaniu lub usunięciu chorego naczynia.

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich

Powstawanie zakrzepów w obrębie żył głębokich kończyn dolnych związane jest z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową. Nadkrzepliwość, zwolniony przepływ krwi oraz uszkodzenia ściany naczynia żylnego to główne czynniki odpowiedzialne za rozwój choroby. Kolejne czynniki ryzyka to:

• wiek (wzrost zachorowań po 40 r.ż.),
• siedzący tryb życia,
• otyłość,
• unieruchomienie,
• urazy i operacje,
• nowotwory złośliwe,
• przyjmowanie doustnej antykoncepcji,
• ciąża i okres połogu,
• niewydolność serca.

Zakrzepica żył głębokich najczęściej objawia się występowaniem dolegliwości związanych z obecnością stanu zapalnego. Najczęściej jest to obrzęk, bolesność uciskowa chorego miejsca, wzrost ciepłoty skóry w okolicy stanu zapalnego, któremu towarzyszy sina barwa skóry. Dodatkowo obserwuje się poszerzenie żył powierzchownych i wzrost temperatury ciała (rzadziej). Dolegliwości są zależne od miejsca wystąpienia zakrzepicy. Zakrzepica żył goleni najczęściej przebiega bezobjawowo, natomiast zakrzepicy żył udowych i biodrowych zazwyczaj towarzyszy wystąpienie wyraźniej zaznaczonych symptomów choroby.

Pierwszym objawem zakrzepowego zapalenia żył może być bardzo groźna zatorowość płucna, polegająca na oderwaniu się skrzepliny, która dociera do tętnicy płucnej i zamyka/zwęża jej światło. Zatorowość płucna objawia się uczuciem duszności, bólem w klatce piersiowej, kaszlem, krwiopluciem oraz osłabieniem organizmu.

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył głębokich polega na dożylnym podaniu heparyny, która ma działania przeciwkrzepliwe. W przypadku profilaktyki choroby stosuje się iniekcje podskórne zawierające drobnocząsteczkowe heparyny (jest to częsta praktyka okołooperacyjna). Dodatkowo pacjent musi leżeć z uniesioną kończyną górną, w celu ułatwienia odpływu krwi z chorych naczyń do serca. W przypadku cięższej postaci choroby stosuje się leczenie operacyjne.

Leczenie domowe zakrzepowego zapalenia żył głębokich polega na stosowaniu profilaktyki. Wskazana jest aktywność fizyczna, unikanie długiego unieruchomienia oraz noszenie specjalnych opasek/pończoch elastycznych, które ułatwiają powrót krwi do serca.