Zapalenie gardła – objawy zależą od tego, co wywołało stan zapalny

Kiedy czujesz ból gardła przy przełykaniu śliny lub podczas jedzenia, masz gorsze samopoczucie, a do tego podwyższoną temperaturę ciała, to znak, że mogło dojść do infekcji. Zapalenie gardła do częsta przypadłość, a najczęściej występuje w czasie jesieni, kiedy rano jest zimno, po południu ciepło, a wilgotność powietrza stale wzrasta. Jednak to, czy dojdzie do rozwoju poważnej choroby, czy do wyzdrowienia wystarczy odpoczynek, zależy od przyczyny wystąpienia dolegliwości.

Zapalenie gardła to różne jednostki chorobowe

Zapalenie gardła to bardzo ogólne pojęcie, pod którym kryją się rozmaite jednostki chorobowe. I tak, ze względu na przyczynę schorzenia wyróżnić można:

• wirusowe zapalenie gardła,
• bakteryjne zapalenie gardła,
• grzybicze zapalenie gardła.

Inny podział obejmuje to, jaki charakter ma choroba. W takiej sytuacji schorzenie dzieli się na:

• ostre zapalenie gardła – charakterystyczne są tutaj nagłe i silne objawy, które jednak mijają równie szybko po wdrożeniu leczenia,
• przewlekłe zapalenie gardła – choroba rozwija się długo, a jej objawy utrzymują się tygodniami. To zwykle poważniejszy stan, wywołany np. przez powikłanie ostrej infekcji.

Wirusowe zapalenie gardła jest najczęściej diagnozowane

Wirusowe zapalenie gardła to najczęstsza przyczyna omawianej dolegliwości. Szacuje się, że w ciągu roku większa część populacji (zarówno dorosłych, jak i dzieci) doświadcza infekcji górnych dróg oddechowych o podłożu wirusowym 3-5 razy w ciągu roku. To naprawdę duży wynik. Należy jednak podkreślić, że wirusowe zapalenie gardła najczęściej nie wywołuje powikłań i mija samoistnie w ciągu 7. dni.

W tym czasie należy jednak pozostać w domu i odpoczywać, ponieważ organizm potrzebuje czasu do walki z infekcją, a pacjent może zarażać innych. Wirusy, które najczęściej odpowiadają za rozwój stanu zapalnego gardła to:

• wirus grypy,
• adenowirusy,
• koronawirusy,
• rinowirusy,
• wirus Epsteina-Barra (odpowiedzialny za mononukleozę).

A opryszczkowe zapalenie gardła? To także choroba o podłożu wirusowym, ale należy ją wyróżnić, ponieważ wirus opryszczki jest nieuleczalny. Do zakażenia nim najczęściej dochodzi już we wczesnym dzieciństwie, a sam patogen wywołuje schorzenia w obrębie różnych układów, np. w sytuacji, kiedy dojdzie do osłabienia odporności.

Objawy wirusowego zapalenia gardła

Jak wspomniano, wirusowe zapalenie gardła przebiega zwykle spokojnie i nie wywołuje powikłań. Jeżeli ty lub ktoś z twoich bliskich zachorowaliście, będziesz mogła zaobserwować:

• ból i zaczerwienienie gardła,
• kaszel,
• powiększenie szyjnych węzłów chłonnych,
• nieznacznie podwyższoną temperaturę ciała, niską gorączkę,
• pogorszenie samopoczucia,
• w przypadku grypy – ból stawów i mięśni.

Udaj się do lekarza, jeżeli gorączka będzie się utrzymywać dłużej niż trzy dni lub nie zbiją jej leki na bazie paracetamolu czy ibuprofenu. Skontaktuj się ze specjalistą także w sytuacji, kiedy symptomy się zaostrzą, zamiast zanikać lub domowe leczenie nie poskutkuje, a ty będziesz się czuła coraz gorzej.

Leczenie wirusowego zapalenia gardła

Wirusowe zapalenie gardła zwykle nie wymaga specjalistycznego leczenia – najważniejszy jest tutaj odpoczynek w pomieszczeniu z dostępem do świeżego powietrza oraz stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (zawierających ibuprofen, paracetamol czy kwas acetylosalicylowy), kiedy masz gorączkę powyżej 39 stopni albo odczuwasz silne dolegliwości bólowe.

Domowe leczenie wirusowego zapalenia gardła obejmuje picie ciepłego mleka z miodem i masłem, włączenie do diety czosnku i produktów bogatych w witaminę C, która jest odpowiedzialna za poprawę odporności, takich jak sok z dzikiej róży, brokuły, cytryna czy papryka.

Bakteryjne zapalenie gardła wymaga podania antybiotyku

Bakteryjne zapalenie gardła stosunkowo częściej dotyka dzieci (20-30%) niż dorosłych (5-15%) i występuje zdecydowanie rzadziej niż infekcje o podłożu wirusowym. Z pewnością słyszałaś kiedyś o anginie – to właśnie ropne zapalenie gardła wywołane przez bakterie. Mikroorganizmy, które najczęściej odpowiadają za ten typ zapalenia gardła, to Streptococcus pyogenes (grupa A) oraz Streptococcus grupy  C i G.

Objawy bakteryjnego zapalenia gardła

Bakteryjne zapalenie gardła u dziecka i u dorosłego jest naprawdę charakterystyczne i ciężko je pomylić z wirusowym zapaleniem gardła. Towarzyszą mu m.in.:

• bardzo silny ból gardła,
• biały nalot na obrzękniętych i czerwonych migdałkach,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• obrzęk i zaczerwienienie języczka,
• powiększenie węzłów chłonnych szyjnych (obu lub z jednej, zajętej infekcją strony),
• wysoka gorączka,
• może pojawić się osłabienie, złe samopoczucie.

Bakteryjne zapalenie gardła – leczenie

Bakteryjne zapalenie gardła wymaga wizyty u specjalisty, ponieważ konieczne jest tutaj wdrożenie antybiotykoterapii. Lekarz przepisuje zwykle antybiotyk o szerokim spektrum działania, np. penicylinę czy cefalosporynę. Jeżeli leczenie nie przyniesie efektów, zostanie wykonany wymaz z gardła, aby przygotować antybiogram i tym samym zobaczyć, na jakie substancje są wrażliwe patogeny odpowiedzialne za wystąpienie objawów.

Domowe sposoby na bakteryjne zapalenie gardła obejmują zmniejszenie dolegliwości bólowych. Możesz zatem zdecydować się na zakup tabletek ziołowych albo specjalistycznych płynów do płukania gardła. Dobrze sprawdzają się również spraye z dodatkiem jonów srebra, które działają przeciwbakteryjnie.

Grzybicze zapalenie gardła efektem przerostu drożdżaków

Grzybicze zapalenie gardła rozwija się, kiedy dochodzi do przerostu drożdżaków w organizmie – najczęściej chodzi o grzyby z rodzaju Candida wywołujące kandydozę. Dzieje się to w sytuacji, kiedy pacjent ma obniżoną odporność, a do tego stosuje bardzo niezdrową dietę bogatą w cukry proste i ubogą w bakterie probiotyczne.

Objawy grzybiczego zapalenia gardła

Objawy grzybiczego zapalenia gardła czasami mogą być mylące, bo biały nalot kojarzy się z bakteryjnym zapaleniem gardła. Jednak w przypadku inwazji grzybów wygląda on inaczej i towarzyszą mu także nieco inne objawy. To najbardziej charakterystyczne cechy grzybiczego zapalenia gardła:

• biały nalot na języku i ścianach gardła,
• ból gardła, zaczerwienienie, obrzęk,
• pogorszenie samopoczucia,
• powiększenie węzłów chłonnych.

W przypadku ropnego zapalenia gardła biały nalot występuje jedynie na migdałkach i ma postać grudek, natomiast kiedy masz do czynienia z kandydozą, objaw obejmuje większą przestrzeń i przypomina raczej pleśń, jest płaska, niewypukła. Oczywiście stan wymaga wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, który z pewnością poradzi sobie z diagnozą.

Grzybicze zapalenie gardła – leczenie

Leczenie grzybiczego zapalenia gardła polega głównie na stosowaniu preparatów przeciwgrzybiczych, które mają w składnie clotrimazol czy flukonazol. Lekarz może zalecić je w formie sprayów oraz tabletek o działaniu ogólnoustrojowym. Ważna tutaj będzie także zmiana diety – przede wszystkim musisz unikać spożywania słodyczy, które tworzą doskonałe warunki do rozwoju drożdżaków.

Domowe leczenie grzybiczego zapalenia gardła opiera się na zmniejszeniu dolegliwości bólowych, tak jak w przypadku zakażenia o charakterze ropnym. Możesz więc stosować płukanki z ziół o działaniu przeciwzapalnym, tj. z tymianku, szałwii czy rumianku. Poza tym uzupełnij dietę produktami zawierającymi naturalne bakterie kwasu mlekowego (naturalny nabiał, kiszone warzywa i owoce), co pozwoli ustabilizować twoją mikroflorę.

Bibliografia:

1. https://www.healthdirect.gov.au/sore-throat [dostęp 24.09.2023].
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/symptoms-causes/syc-20351635 [dostęp 24.09.2023].
3. Science M., Bitnun A., Mclsaac W., Identifying and treating group A streptococcal pharyngitis in children, Canadian Medical Assiciation Journal 2015, 187(1): 13.
4. Wolford R. W., Goyal A., Syed S. Y. B., Schaefer T. J., Pharyngitis, StatPearls 2023.