Zapalenie jelit u dziecka – wirusowe, bakteryjne i nieswoiste

Zapalenie jelit u dziecka o podłożu wirusowym leczy się objawowo, zwracając szczególną uwagę na nawodnienie chorego. Zapalenie jelit o podłożu bakteryjnym wymaga antybiotyków. Największy problem terapeutyczny przysparzają jednak nieswoiste choroby zapalne jelit.

Choroby jelit u dziecka to bardzo zróżnicowana grupa chorób. Zapalenie jelit u dziecka może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe, jak również być konsekwencją przyjmowania leków, alergii pokarmowych czy procesu autoimmunologicznego. Ta ostatnia przyczyna obejmuje nieswoiste zapalenia jelit pod postacią choroby Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Stan zapalny może obejmować zarówno jelito cienkie, jak i jelito grube. Objawy są bardzo zróżnicowane. U dzieci choroby zapalne jelit są o tyle groźne, że niosą poważne ryzyko odwodnienia.

Zapalenie jelit u dziecka na tle infekcyjnym

Choroby zapalne jelit mogą być spowodowane zakażeniem wirusowym, pasożytniczym bądź bakteryjnym. Zapalenia przewodu pokarmowego to najczęstsze choroby jelit u dzieci. Objawy zapalenia jelit u dziecka to przede wszystkim:

• osłabienie,
• biegunka,
• ból brzucha,
• gorączka,
• niedobory pokarmowe ze względu na zaburzenia wchłaniania,
• narastające odwodnienie,
• niekiedy nudności i wymioty.

Główną przyczyną zapalenia jelit u dzieci są rotawirusy, choć wiele innych wirusów również może przyczynić się do objawów zapalenia jelit. Podstawą rozprzestrzeniania się zakażeń wirusowych przewodu pokarmowego jest nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej. Poza wirusami, zapalenia jelit u dzieci mogą być wywołane przez bakterie, z których bardzo powszechne są Salmonella czy Shigella. Podstawową przyczyną bakteryjnej choroby zapalnej jelit u dzieci jest nieprawidłowe przygotowywanie i przechowywanie pożywienia. Bakterie namnażają się w pożywieniu w temperaturze pokojowej. Największy odsetek zachorowań obserwuje się w okresach wiosennych i letnich, gdy pokarm często jest poddawany działaniu wysokich temperatur, czy w przypadku rozmrażania i ponownego zamrażania pokarmów podczas transportu. Bakteryjne zapalenia jelit mają zazwyczaj gwałtowniejszy przebieg niż zapalenia wirusowe, choć nie jest to reguła. Ostre zakażenia retrowirusowe również niejednokrotnie mają ciężki przebieg, prowadząc do szybkiego odwodnienia dziecka. Niejednokrotnie konieczna jest hospitalizacja, szczególnie w przypadku najmłodszych pacjentów.

Nieswoiste zapalenie jelit u dzieci

Do nieswoistych zapaleń jelit u dzieci zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna, jak i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Objawy obejmują również ból brzucha, biegunkę, również stany podgorączkowe. By wykryć chorobę, konieczne jest wykonanie badań endoskopowych oceniających od wewnątrz ściany przewodu pokarmowego. Zmiany w chorobie Leśniowskiego-Crohna występują w różnych częściach jelit i poprzedzielane są fragmentami tkanki zdrowej. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego szerzy się przez ciągłość od końcowych odcinków jelita grubego. Podczas badania histopatologicznego lekarz pobiera wycinki, które stanowią podstawę rozpoznania.

Leczenie zapalenia jelit u dzieci

Jeśli leczenie ma podłoże rotawirusowe bądź jest wywołane innymi wirusami, to podstawą leczenia jest nawadnianie chorego i stosowanie leków objawowych, czyli np. przeciwgorączkowych. Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych to główny tor postępowania w terapii zapaleń jelit o różnej etiologii. W przypadku bakteryjnego zapalenia jelit konieczna jest antybiotykoterapia.

W przypadku nieswoistych chorób jelit leczenie jest zależne od fazy choroby, objawów i stanu chorego. Łączy się leczenie farmakologiczne z właściwą dietą. Czasami konieczne bywa leczenie operacyjne. Utrzymanie remisji choroby warunkuje właściwy rozwój dziecka. W przypadku obu typów nieswoistych chorób jelit można mówić o remisji choroby, jednak określenie „wyleczenie” jest niewłaściwe. Dzieci pozostają pod stałą kontrolą gastroenterologiczną.

Zapobieganie zapalnym chorobom jelit u dzieci

Higiena to podstawowa zasada zapobiegania zapaleniom jelit o podłożu wirusowym, bakteryjnym czy pasożytniczym. Nie powinno się spożywać pokarmów o nieznanym pochodzeniu. Konieczne jest również przestrzegania właściwych zasad przechowywania pokarmów.

Profilaktyka wirusowych zapaleń jelit obejmuje również szczepienia przeciwko rotawirusom, które wprowadza się już w pierwszych tygodniach życia dziecka. Nie chronią one zupełnie przed zachorowaniem, jednak powodują, że prawdopodobieństwo zarażenia się dziecka maleje, a jeśli już zachoruje, choroba przebiega bardzo łagodnie i bez powikłań. Jeśli mowa o szczepieniach, powinno się mieć również na uwadze szczepienia profilaktyczne przed wyjazdem do krajów endemicznych, by zapobiec takim chorobom jelit, jak biegunka podróżnych.

W przypadku nieswoistych zapaleń jelit u dzieci nie ma metod profilaktyki chorób.