Zapalenie przełyku – przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

Zapalenie przełyku to stan zapalny błony śluzowej przełyku, powstały w efekcie podrażnienia błony śluzowej przełyku. Do powstania stanu zapalnego, nadżerek i owrzodzeń dochodzi pod wpływem działania czynników zakaźnych, chemicznych i termicznych. Gdy rozwija się zapalenie przełyku, objawy to przede wszystkim chrypa, kaszel, ból przy przełykaniu oraz zgaga. Leczenie zapalenia przełyku zależy od przyczyny choroby, a wspomaganiem terapii może być leczenie domowe.

Czym jest zapalenie przełyku?

Zapalenie przełyku to podrażnienie błony śluzowej wyścielającej wnętrze przełyku. Przełyk to mięśniowo-błoniasty przewód łączący gardło z żołądkiem. Jego rolą jest transport przeżutego pokarmy z jamy ustnej do żołądka. Część górną przełyku stanowi zwieracz gardłowo-przełykowy, zapobiegający samoistnemu cofaniu się treści pokarmowej z przełyku do gardła. Z kolei dolna część przełyku, czyli dolny zwieracz uniemożliwia cofanie się treści żołądkowej.

Zapalenie przełyku – przyczyny

Do zapalenia przełyku dochodzi w efekcie drażnienia błony śluzowej przełyku przez rozmaite czynniki. Gdy stan zapalny jest konsekwencją drobnoustrojów chorobotwórczych (wirusów, bakterii lub grzybów) – rozwija się zakaźne zapalenie przełyku. Eozynofilowe zapalenie przełyku jest konsekwencją spożywania pokarmów zawierających alergeny pokarmowe. Refluksowe zapalenie przełyku towarzyszy chorobie refluksowej, w przebiegu której dochodzi do cofania kwaśnej treści żołądka do przełyku. Natomiast popijanie leków zbyt małą ilością wody i zaleganie leku w przełyku prowadzi do polekowego zapalenia przełyku.

Rodzaje zapalenia przełyku

Uwzględniając przyczyny uszkodzenia błony śluzowej przełyku, a także przebieg stanu zapalnego wyróżnić można kilka typów zapalenia przełyku. Te najistotniejsze to:

• polekowe zapalenie przełyku,
• refluksowe zapalenie przełyku,
• zakaźne zapalenie przełyku (wywołane m. in. przez wirusy Herpes simplex i CMV czy drożdżaki),
• eozynofilowe zapalenie przełyku,
• zapalenie przełyku wywołane przez żrące substancje (detergenty, baterie, wybielacze, ług),
• zapalenie przełyku wywołane czynnikami termicznymi (spożywaniem zbyt gorących posiłków).

Refluksowe zapalenie przełyku

Refluksowe zapalenie przełyku to jedna z najczęstszych postaci zapalenia przełyku, która stanowi jedno z powikłań choroby refluksowej. Choroba refluksowa przełyku rozwija się w efekcie zaburzeń funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku. Zapalenie przełyku jest wówczas konsekwencją uszkodzenia błony śluzowej przez kwasy żołądkowe. W przebiegu refluksowego zapalenia przełyku mogą pojawić się nadżerki i zwężenie światła przełyku. Nadżerkowe zapalenie przełyku przebiega z ubytkami błony śluzowej. Takie zaburzenie określane jest mianem choroby Barretta i może prowadzić do rozwoju nowotworu przełyku.

Nasilenie nadżerkowego zapalenia przełyku w przebiegu choroby refluksowej oceniane jest wg skali Los Angeles:

• zapalenie przełyku typu A to obecność pojedynczego owrzodzenia o średnicy poniżej 5 mm,
• typ B to zapalenie przełyku z co najmniej jedną nadżerką o średnicy powyżej 5 mm,
• typ C zapalenia przełyku przebiega z obecnością co najmniej jednej nadżerki zajmującej całą odległość między dwoma sąsiadującymi fałdami przełykowymi,
• typ D do nadżerki zajmujące co najmniej 75 proc. powierzchni przełyku.

Eozynofilowe zapalenie przełyku

Do rozwoju eozynofilowego zapalenia przełyku dochodzi w efekcie spożywania takich alergenów pokarmowych, na które dana osoba jest uczulona. Po kontakcie błony śluzowej przełyku z alergenem dochodzi do powstania nacieków eozynofilowych i rozwoju stanu zapalnego. Najczęściej za pojawienie się zapalenia przełyku odpowiadają takie alergeny jak cytrusy, orzeszki ziemne, mleko krowie, pikantne przyprawy, kawa czy cebula.

Polekowe zapalenie przełyku

Zapalenie błony śluzowej przełyku może pojawić się wówczas, gdy zażywane leki przebywają zbyt długo w przełyku. Zazwyczaj wynika to z popijania leków zbyt małą ilością wody lub zażywania leków w pozycji siedzącej, a nie stojącej. Gdy rozwinie się takie zapalenie przełyku, objawy ustępują po odstawieniu leku lub zmianie nawyków towarzyszących jego połykaniu.

Jak objawia się zapalenie przełyku?

W przebiegu zapalenia przełyku pojawiają się takie symptomy jak:

• ból gardła,
• chrypka,
• kaszel,
• pieczenie i ból w przełyku,
• nudności i wymioty,
• duszności,
• ból podczas przełykania,
• uczucie ciała obcego w przełyku.

Dodatkowo refluksowemu zapaleniu przełyku towarzyszy odbijanie, zgaga i cofanie się treści żołądkowej. Z kolei eozynofilowemu zapaleniu przełyku może towarzyszyć ból brzucha, utrata łaknienia i spadek masy ciała.

Zapalenie przełyku – leczenie przyczynowe

Leczenie przełyku zależy od postaci zapalenia i jego przyczyn. W przypadku refluksowego zapalenia przełyku stosowane są leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego, a w przypadku pojawienia się owrzodzeń konieczne może być leczenie operacyjne. Eozynofilowe zapalenie przełyku leczone jest na drodze wyeliminowania alergenów pokarmowych oraz stosowania glikokortykosteroidów miejscowych lub ogólnych.

Domowe leczenie zapalenia przełyku

Gdy rozwinie się zapalenie przełyku, leczenie ziołami oraz odpowiednia dieta pozwalają na złagodzenie objawów choroby. W zapaleniu przełyku leczenie domowe pozwala złagodzić objawy choroby. Najbardziej polecane zioła na zapalenie przełyku to:

• siemię lniane,
• rumianek,
• prawoślaz lekarski,
• lukrecja,
• malwa czarna,
• melisa.

Zapalenie przełyku – dieta

Osoby cierpiące na zapalenie przełyku powinny ponadto stosować odpowiednią dietę. Przede wszystkim – należy dbać o dokładne gryzienie pokarmów, gdyż ułatwia to ich połykanie. Należy jeść małe kęsy jedzenia i pamiętać, że niewskazane jest spożywanie gorących potraw. W przebiegu refluksowego zapalenia przełyku dieta powinna być wolna od potraw smażonych, ciężkostrawnych, ostrych, cytrusów, mocnej kawy i herbaty oraz alkoholu. Z kolei dieta w eozynofilowym zapaleniu przełyku powinna być wolna od alergenów pokarmowych.

Bibliografia:

1. Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Rodzinnej pod red. A. Szczeklika i P. Gajewskiego; Medycyna Praktyczna, 2010
2. Korzonek M. i in., Choroba refluksowa przełyku – problem wciąż aktualny; Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5