Zapalenie zatok szczękowych – objawy, przyczyny i leczenie

Zapalenie zatok szczękowych to stan zapalny mogący obejmować całą twarz. Przewlekłe zapalenie zatok szczękowych może sięgać nawet korzeni zębów. Powodów zakażenia jest wiele, jednak najczęściej dotyczą one niewyleczonych lub źle leczonych zębów.

Zatoki zębowe anatomicznie znajdują się najbliższym sąsiedztwie zębów. Dlatego też zapalenie zatok szczękowych w niektórych przypadkach wynika z choroby zębów, zwłaszcza tych zlokalizowanych w szczęce głębiej – szóstek, siódemek i ósemek. Zatoki te ciągną się aż do oczodołu oraz jamy nosowej, gdzie gromadzi się wydzielina.

Jakie są przyczyny zapalenia zatok szczękowych?

Przewlekłe zapalenie zatok szczękowych dosięga przeważnie alergików, astmatyków oraz osoby cierpiące na nieżyt nosa oraz skarżące się na polipy. Zapalenie zatok szczękowych rozwija się często w przypadku infekcji układu oddechowego oraz przy niewyleczonych infekcjach wirusowych oraz bakteryjnych. Rzadziej przy infekcjach grzybiczych. Istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia – np. palenie papierosów. W zależności od stopnia zaawansowania zapalenia zatok szczękowych, objawy mogą się nieco różnić, chociaż w każdym przypadku pacjent skarży się na dolegliwy ból. Do innych przyczyn zapalenia zatok szczękowych zalicza się torbiele i nowotwory łagodne oraz złośliwe.

Zapalenie zatok szczękowych – objawy

Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych przebiega na ogół z bardzo intensywnym, rozsianym bólem zębów. W 90% przypadków objawy zapalenia zatok szczękowych to silny ból głowy, nasilający się przy wykonywaniu nagłych ruchów, kaszel, wysoka temperatura ciała, osłabienie i brak łaknienia. Stan zapalny zatok szczękowych może być zdiagnozowany wyłącznie przez lekarza specjalistę za pomocą tomografii komputerowej. W trudniejszych przypadkach lekarz podejmuje decyzję o przeprowadzeniu endoskopii zatok i nosa.

Do objawów ogólnych zapalenia zatok szczękowych zalicza się również depresję oraz senność, jednakże nie są one specyficzne dla tego rodzaju infekcji. Dolegliwości bólowe obserwuje się do 3 tygodni w przypadku ostrego zapalenia zatok szczękowych, a w przypadku przewlekłego zapalenia zatok szczękowych aż do 6 tygodni. Ból zatok może promieniować na tył głowy, w kierunku skroni lub do przodu, w kierunku czoła. W zależności od lokalizacji bólu zatok szczękowych, lekarz klasyfikuje rodzaj zapalenia jako:

•       zapalenie zatoki klinowej
•       zapalenie zatoki czołowej.

Objawy bólowe zapalenia zatok szczękowych mogą być też odczuwane jako świdrujące w środkowej części głowy, tuż za gałkami ocznymi. Wówczas diagnozowane jest zapalenie komórek sitowych i zatoki szczękowej.

Zapalenie zatok szczękowych – leczenie

W przypadku zapalenia zatok szczękowych leczenie zależy od stopnia zaawansowania zapalenia oraz od pierwotnych jego przyczyn. Jeśli pierwotną przyczyną są infekcje bakteryjne, zwykle podaje się antybiotyk przez mniej więcej tydzień. Jeżeli stan zapalny jest efektem długotrwałego działania wirusa, wówczas działa się tylko na objawy. Lekarz może także przepisać specjalne krople do nosa, które łagodzą stan zapalny błony śluzowej, nawilżają ją oraz zmniejszają lepkość śluzu. Kiedy przewlekłemu stanowi zapalnemu zatok szczękowych towarzyszy wyjątkowo silny ból, zatoki nakłuwa się celem uwolnienia nagromadzonej wydzieliny.

Nieco rzadziej zapalenie zatok szczękowych po wyrwaniu zęba pojawia się w ciągu kilku tygodni. Nieprawidłowa ekstrakcja lub niehigieniczna procedura rwania mogą być przyczyną gromadzenia się bakterii. Po wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego (RTG) w miejscu zapalenia radiolog widzi odpowiednie zaciemnienie, świadczące o toczącym się procesie zapalnym.

Przy zapaleniu zatok szczękowych leczenie domowe polega głównie na płukaniu ich roztworem soli fizjologicznej. Nie jest to jednak rozwiązanie na dłuższą metę i warto wybrać się z tym do specjalisty. Tym bardziej, że powikłania po ostrym zapaleniu zatok szczękowych mogą skończyć się w szpitalu. Po skończonej terapii należy ponownie wykonać RTG zatok szczękowych, aby lekarz mógł ocenić, czy zapalenie zostało do końca wyleczone.

Powikłania po zapaleniu zatok szczękowych

Należy zdawać sobie sprawę, że nieleczenie stanu zapalnego zatok szczękowych może prowadzić do poważnych powikłań. Jednym z najczęściej wymienianych objawów powikłań są zapalenia szpiku kostnego oraz opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. W obu przypadkach choroba przebiega na ogół bezobjawowo. Aby nie dopuścić do pojawienia się powikłań po zapaleniu zatok szczękowych, należy obserwować, jak długo utrzymuje się gorączka. Jeśli pomimo zażywania leków przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych gorączka utrzymuje się dłużej niż 3 dni, należy jak najszybciej udać się na prześwietlenie. Jest to objaw zapalenia zatok szczękowych, który informuje o tym, że organizm nie jest w stanie poradzić sobie z ostrą infekcją.