Zapalenie zatoki klinowej, czyli rzadki rodzaj stanu zapalnego

Zatoki klinowe to struktury zlokalizowane w trzonie nieparzystej kości klinowej. Przypominają kształtem motyla i są dobrze odizolowane od drobnoustrojów. Jeżeli jednak mikroorganizmy przedostaną się głębiej i pokonają naturalne bariery organizmu, a więc wyściełany śluzem, włosami i rzęskami nos, może dojść do zapalenia zatoki klinowej. Jakie są objawy tej choroby? Jak wygląda jej leczenie?

Czym jest zapalenie zatoki klinowej? 

Zacznijmy od tego, czym są zatoki klinowe. To parzyste, asymetryczne struktury pneumatyczne. Uznaje się, że odpowiedzialne są za oczyszczanie, nawilżanie oraz ogrzewanie powietrza przed migracją do płuc, choć ta ostatnia kwestia nie została do końca zbadana. Zapalenie zatoki klinowej to choroba będąca następstwem infekcji wirusowej, grzybiczej lub bakteryjnej, która zaatakowała w pierwszej kolejności inne struktury.  

Ze względu na umiejscowienie jej w głębi czaszki, w pobliżu nerwów czaszkowych, tętnicy szyjnej wewnętrznej, opony twardej, zatoki jamistej oraz stożka oczodołu i mózgowia, jej zdiagnozowanie bywa trudne, tymczasem potencjalne powikłania – bardzo poważne. Można wyróżnić 3 różne rodzaje stanów zapalnych zatok klinowych: 

• zapalenie zatok klinowych nawracające – objawy pojawiają się nawet 4 razy w ciągu roku, 
• przewlekłe zapalenie zatok klinowych – utrzymuje się powyżej 12. tygodni, 
• ostre zapalenie zatok klinowych – utrzymuje się przez kilka tygodni. 

Zapalenie zatoki klinowej – objawy 

Wyróżniamy następujące objawy zapalenia zatoki klinowej: 

• osłabienie wzroku, 
• cienie pod oczami, 
• szumy w uszach, 
• gęsta wydzielina śluzowa, która spływa z tyłu gardła, 
• bóle i zawroty głowy, 
• nudności, 
• zmęczenie, 
• osłabienie, 
• mniejsza ruchomość poprzecznej gałki ocznej, 
• niedrożność nosa, 
• porażenie lub niedowład nerwów czaszkowych, 
• obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa, 
• gorączka (w przypadku ostrego zapalenia zatok nosowych). 

Warto powiedzieć więcej na temat samego tępego bólu głowy, który odczuwalny jest w głębi, ale może też promieniować w kierunku oka, ucha, a także potylicy i skroni, a nawet pojawiać się w oczodołach. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się przy kaszlu, chodzeniu, schylaniu się, ruchach głowy oraz wysiłku fizycznym. Często występują z rana. W celu potwierdzenia wstępnej diagnozy należy wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, a często także endoskopię jamy nosa.

Powikłania po zapaleniu zatoki klinowej 

Omawiana choroba może wywoływać następujące powikłania: 

• ropień oczodołu, 
• sepsa, 
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• poważne problemy ze wzrokiem. 

To wszystko sprawia, że nie można jej bagatelizować.

Przyczyny zapalenia zatoki klinowej 

Główną przyczyną zapalenia zatoki klinowej jest nadkażenie bakteryjne błony śluzowej nosa i zatok. Można wyróżnić pewne czynniki sprzyjające pojawianiu się choroby. Najczęściej zapadają na nią osoby z krzywą przegrodą nosową oraz polipami nosa. Czasem zapalenie zatoki klinowej powstaje na skutek urazów lub mukowiscydozy. Sprzyjają jej również alergiczne zapalenie nosa, astma czy zapalenie górnych dróg oddechowych. Do wystąpienia choroby przyczynia się również przerost migdałka gardłowego.

Leczenie zapalenia zatoki klinowej 

Jak leczyć zapalenie zatoki klinowej? Czasem konieczna jest operacja – wówczas wykorzystuje się techniki endoskopowe. Jednak ze względu na ryzykowną lokalizację, w wielu sytuacjach najlepszym rozwiązaniem jest intensywne leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Lekarze nierzadko przepisują pacjentom leki z aspiryną i ibuprofenem, a także środki zmniejszające obrzęk błon śluzowych.

W przebiegu omawianej choroby stosuje się również antybiotyki – ustne lub dożylne, przy czym te drugie przepisywane są najczęściej w przypadku ostrej odmiany choroby. W przypadku zapalenia zatoki klinowej inhalacje też mogą być skuteczną metodą leczenia, zwłaszcza jeśli doda się do wody olejek sosnowy, eukaliptusowy lub miętowy.

Bibliografia: 

1. Charakorn N., Snidvongs K., Chronic sphenoid rhinosinusitis: management challenge, Journal of Asthma and Allergy 2016, 9, s. 199-205. 
2. Ishak N. L., Subha S. T., Bakar S. A., Isolated sphenoid sinusitis: A big headache, Malaysian Family Physician 2019, 14(1), s. 29-30. 
3. Karpishchenko S., Vereshchagina O., Stancheva O., Nagornykh T., Krasichkov A., Serdiukova I., Sinitca A.,Kaplun D., Isolated Sphenoid Sinusitis: Anatomical Features for Choosing a Method of Treatment, a Case-Control Study, Diagnostics 2022, 12(5), s. 1284.