Zapalenie żołądka – objawy, przyczyny i leczenie

Zapalenie żołądka jest przypadłością spowodowaną uszkodzeniami w błonie śluzowej. Uszkodzenia te mogą być efektem zakażenia bakteryjnego, przewlekłego stosowania leków, nadużywania alkoholu bądź zatrucia toksynami.

Przy zapaleniu żołądka objawy dotyczą zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego. Chory skarży się na silne bóle brzucha lub podbrzusza, zdarza się również wysoka temperatura ciała, nudności i wymioty, a także biegunki bądź zaparcia. Inną nazwą zapalenia żołądka jest nieżyt lub katar żołądkowy. Przewlekłe stany zapalne żołądka zwiększają ryzyko pojawienia się raka żołądka lub jelita grubego.

Objawy zapalenia żołądka i ich przyczyny

W przypadku zapalenia błony śluzowej żołądka objawy nie są specyficzne i mogą wskazywać na wiele schorzeń, np. na zwykłe zatrucia pokarmowe. Kiedy symptomy nie mijają po około 2–3 dniach, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. W zaawansowanych stadiach choroby może dochodzić do wydalania krwawych stolców i wymiotów. Lekceważenie tych objawów może zakończyć się nawet krwawieniem prowadzącym do powstania owrzodzeń żołądka. Trudno jest wskazywać tylko na jedną przyczynę powstawania zapalenia błony śluzowej żołądka. Jedną z najczęstszych jednak jest zakażenie bakteryjne spowodowane przez bakterie Helicobacter pylori oraz toksyczne działanie leków, alkoholu i niektórych związków chemicznych. Do ujawnienia się objawów nieżytu żołądka dochodzi także po zatruciu pokarmowym, głównie trującymi grzybami lub laseczką jadu kiełbasianego. Również przewlekły stres i niehigieniczny styl życia mogą z czasem uszkodzić śluzówkę żołądka. Niektóre z przyczyn związane są z mechanizmami immunologicznymi, a ściślej mówiąc, autoagresją, w której organizm zaczyna produkować przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom.

Przy każdym rodzaju zapalenia błony śluzowej żołądka choremu może dodatkowo towarzyszyć szereg objawów natury psychicznej – niechęć, osłabienie organizmu, gorsze samopoczucie.

Rodzaje zapaleń żołądka

Obecnie wyróżnia się kilka rodzajów zapalenia żołądka:

• wirusowe zapalenia żołądka – trwa bardzo krótko i nie ma postaci przewlekłej, za to jest bardzo zakaźne. Typowe objawy, jak wymioty, gorączka i biegunka, ustępują po upływie 24 godzin. Szacuje się, że 90% osób w przeszłości cierpiało na objawy wirusowego zapalenia żołądka;
• zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka – jest to jedna z postaci przewlekłych, w obrazie których obserwuje się zanik fragmentów błony śluzowej. Zwykle jest ono spowodowane chorobą autoimmunologiczną, w której wyprodukowane przeciwciała doprowadzają do zniszczenia prawidłowo rozwiniętej komórki okładzinowej. Inną przyczyną może być niska wchłanialność witaminy B12 z jelit;
• nadżerkowe zapalenie żołądka – powodowane jest przez powstanie niewielkich ubytków w błonie śluzowej nazwanych nadżerkami. Efektem ich powstawania może być silny ból odczuwany przez chorego w nadbrzuszu oraz zgaga. Choroba ta, jeśli pozostaje nieleczona, może skutkować pojawieniem się poważnych powikłań.

Leczenie zapalenia żołądka

Zapalenie żołądka diagnozuje się przede wszystkim za pomocą wywiadu lekarskiego oraz badań laboratoryjnych. Do najczęściej wykonywanych zalicza się gastroskopię i RTG w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Prawidłowe leczenie zależy od wielu czynników: przyczyny powstania nieżytu, wieku i stanu zdrowia pacjenta a także stopnia zaawansowania choroby i dokuczliwości objawów. Jedynie postać wirusowa nie wymaga żadnej interwencji farmakologicznej czy chirurgicznej. Należy tylko pamiętać o uzupełnianiu płynów oraz elektrolitów. Znacznie cięższymi przypadkami są postaci nadżerkowe, które niekiedy wymagają interwencji chirurga i usunięcia części żołądka (w bardzo rzadkich przypadkach całego żołądka). W żadnym z przypadków nie wolno bagatelizować przeciągających się w czasie lub bardzo nasilonych objawów zapalenia żołądka. Okazuje się, że nieleczenie schorzenia zwiększa ryzyko pojawienia się nowotworu jelita grubego aż o 20%. Kluczowe przy leczeniu jest porzucenie wszelkich używek, takich jak alkohol, papierosy, kawa oraz narkotyki. Także stosowanie innych silnych leków może działać drażniąco i wydłużyć okres gojenia się zapalenia. Niemniej ważna jest dieta, która powinna być lekkostrawna, niskotłuszczowa i mało pikantna.