Zaparcia u niemowlaka karmionego piersią – co robić?

Zaparcia u niemowlaka same w sobie nie są powodem do paniki, jednak w momencie pojawienia się objawów dodatkowych, jak wymioty, gorączka, krew w stolcu czy inne, konieczny jest kontakt z lekarzem.

Zaparcia u niemowląt to częste zjawisko, choć częściej zdarzają się u niemowląt karmionych sztucznie niż tych karmionych piersią. Zaparcia u niemowląt często pojawiają się przy rozszerzaniu diety, kiedy niemowlę przyjmuje zbyt mało płynów i kał staje się zbyt zbity. Rzadko kiedy zaparcia same w sobie stają się istotnym problemem klinicznym. Co zrobić, gdy niemowlę ma zaparcie? Czasem wystarczą domowe sposoby, by pomóc malcowi w wypróżnieniu.

Jak rozpoznać zaparcia u niemowlaka?

Pojęcia biegunki czy zaparcia u niemowląt są często nadużywane przez rodziców małych dzieci. Po okresie noworodkowym, w czasie którego dziecko oddaje stolec niemalże przy każdym karmieniu, rodzice stają się zaniepokojeni zmniejszeniem ilości stolców. Tymczasem normalnym jest fakt, że dziecko po okresie noworodkowym będzie miało coraz regularniejszy rytm wypróżnień i ilość stolców w ciągu dnia ulegnie zmniejszeniu. Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym często wypróżniają się rzadziej niż niemowlęta karmione piersią. Terminem „zaparcia u niemowlaka” określa się wydalanie zbitych, twardych mas kałowych z ogromnym wysiłkiem, czemu towarzyszy płacz dziecka. Nie jest to więc dokładnie taka sama definicja, jak w przypadku, u których o zaparciach często mówi się, gdy przez kilka dni nie oddaje się stolca. Natomiast u niemowląt zdarza się, że oddają stolce rzadziej, nawet raz na tydzień, i nie zawsze stanowi to problem kliniczny.

Zaparcia u niemowlaka karmionego piersią

Karmienie piersią to najlepsza forma karmienia dziecka. Lista korzyści związanych z karmieniem naturalnym nie ma końca. Wśród zalet wymienia się m.in. zawartość w mleku matki substancji pozwalających na lepsze trawienie mleka, jak również to, że mleko matki wspomaga rozwój naturalnej flory bakteryjnej jelit, co z kolei wpływa na właściwą pracę przewodu pokarmowego, odporność i procesy trawienne. Ze względu na to, że pokarm matki jest łatwiej wchłanialny niż pokarm sztuczny, dzieci karmione piersią częściej oddają mniej stolców niż dzieci karmione sztucznie. Jednak stolce te są prawidłowej konsystencji. Do zaparć mają za to tendencje niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym (sztucznie) – często zdarza się, że przygotowując mleko, nieprawidłowo określi się proporcje między proszkiem a wodą. Z kolei przy karmieniu piersią w pierwszych minutach karmienia pokarm jest bardzo wodnisty. Dopiero wraz z upływem czasu karmienia staje się coraz treściwszy. Dzieci karmione piersią nie muszą być więc dopajane. Takiej fazowości nie ma jednak w przypadku mleka modyfikowanego, w związku z czym częściej zdarza się, że dziecko otrzymuje za małą ilość płynów. Płyny ułatwiają bowiem rozluźnienie stolca i jego usunięcie. Czasami zaparcia mogą też wynikać z nietolerancji danego rodzaju mleka modyfikowanego.

Co na zaparcia u niemowlaka?

W momencie pojawienia się zaparć u niemowlaka nie należy wpadać w panikę. Nie każde zaparcie wymaga wizyty u pediatry. Twarde, zbite stolce, którym towarzyszy znaczny wysiłek dziecka, a często i niewielki płacz przy defekacji, nie zawsze muszą budzić niepokój. Często wystarczą domowe sposoby, które pozwolą na zmniejszenie nasilenia objawów klinicznych. Różne są sposoby radzenia sobie z zaparciami w zależności od wieku niemowlęcia. Dzieci, którym wprowadzane są dodatkowe posiłki, mogą mieć dodane do diety dodatkowe porcje błonnika pokarmowego – przede wszystkim pełnoziarniste pieczywo i kasze. U dzieci z zaparciami warto zmniejszyć ilość spożywanych ziemniaków i białego chleba. Konieczne jest wtedy dopajanie dziecka wodą. Dotyczy to przede wszystkim dzieci karmionych sztucznie. Bardzo dobrze działają również przeciery jabłkowe czy ze śliwek. To, co powinna zrobić mama przy problemach dziecka z wypróżnianiem, to masaż brzuszka. Masaż ten powinien być jednak bardzo delikatny, by nie sprawić więcej szkody niż pożytku. Warto również zastosować probiotyk, a w cięższych przypadkach – czopek glicerynowy. Tej ostatniej metody nie wolno jednak nadużywać, gdyż paradoksalnie może dojść do nasilenia zaparć. Absolutnie nie wolno stosować dawniej popularnych metod stymulacji wypróżnienia u dziecka w postaci stymulacji odbytu np. końcówką termometru.

Zaparcia u niemowlaka – kiedy należy zgłosić się do pediatry?

Same zaparcia nie muszą być powodem wizyty u lekarza. Jednak objawy dodatkowe, jakie mogą im towarzyszyć, powinny wzbudzić czujność rodziców. W okresie niemowlęcym niepokojącymi objawami towarzyszącymi zaparciom są wymioty, niechęć do picia i jedzenia, nasilony płacz dziecka przy oddawaniu stolca, obecność krwi w stolcu czy zmiana jego zabarwienia na malinową. Brak stolca przez 48 godzin martwi przede wszystkim w odniesieniu do smółki, czyli pierwszego stolca po porodzie. Jednak jest to okres noworodkowy. W niemowlęctwie natomiast brak stolca przez 2 dni nie jest problemem, pod warunkiem braku innych niepokojących objawów klinicznych.