Zastrzyki przeciwzakrzepowe – w jakim celu się je stosuje? Samodzielne podawanie

Zastrzyki przeciwzakrzepowe stosuje się w ramach profilaktyki powstawania skrzepów krwi, które mogą zablokować naczynie krwionośne, a tym samym prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wskazaniami do przyjmowania zastrzyków są m.in.: przebyty zabieg chirurgiczny, unieruchomienie kończyny lub choroba zakrzepowo-zatorowa.

Krzepnięcie krwi jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu, dzięki któremu nie dochodzi do nadmiernej utraty krwi po przerwaniu ciągłości skóry i uszkodzeniu naczyń krwionośnych. Jednak powstawanie skrzepów może być także sytuacją patologiczną, do której predysponuje długie unieruchomienie i zmiana składu krwi. Jest to niebezpieczne, ponieważ skrzeplina może zamknąć światło naczynia lub oderwać się i przedostać wraz z krwiobiegiem do narządów wewnętrznych. Prowadzi to do groźnych dla zdrowia powikłań mogących zakończyć się nawet śmiercią. Aby temu zapobiec, stosuje się tabletki i zastrzyki przeciwzakrzepowe.

Po co przyjmuje się zastrzyki przeciwzakrzepowe?

Stosowanie leków przeciwzakrzepowych jest wskazane w profilaktyce i leczeniu chorób zatorowo-zakrzepowych, a także w celu spowolnienia lub zatrzymania procesu powstawania skrzepów. Jest to szczególnie ważne u osób unieruchomionych, zmagających się z chorobami naczyniowo-sercowymi lub po operacji. Zastrzyki przeciwzakrzepowe zawierają substancję czynną, jaką jest heparyna drobnocząsteczkowa, która istotnie wpływa na czynniki krzepnięcia poprzez zmniejszenie ich syntezy lub związanie ich w taki sposób, aby ich działanie zostało zahamowane.

Podanie leku powstrzymuje powstawanie zakrzepów lub zapobiega ich powiększaniu się. Iniekcja wykonywana jest podskórnie. Następnie wstrzyknięty środek wchłania się i jest rozprowadzany po całym organizmie. Przyjmowanie zastrzyków przeciwzakrzepowych zapobiega takim powikłaniom, jak:

• zator płucny,
• przewlekłe nadciśnienie płucne,
• trwałe uszkodzenie naczyń krwionośnych.

Zastrzyki przeciwzakrzepowe w ciąży i po cesarskim cięciu

Zastrzyki przeciwzakrzepowe w ciąży stosuje się u niektórych ciężarnych w ramach profilaktyki i terapii żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej lub zatorowości tętnic, która jest związana z wadami zastawkowymi. Zalecane jest wykonywanie iniekcji podskórnych z heparyny drobnocząsteczkowej, ponieważ jest to substancja, która nie przechodzi przez łożysko i nie działa szkodliwie na płód, w przeciwieństwie do doustnych antykoagulantów (które są przeciwwskazane zwłaszcza w I i III trymestrze). Leczenie przeciwzakrzepowe zapobiega również utracie ciąży.

W wypadku kobiet, które urodziły dziecko za pomocą cesarskiego cięcia, lekarz może zadecydować o konieczności stosowania zastrzyków przeciwzakrzepowych po zabiegu. Czas trwania profilaktyki jest ustalany indywidualnie.

Jak wygląda lek przeciwzakrzepowy w zastrzyku?

Zastrzyk przeciwzakrzepowy jest dostępny w aptece na receptę. Ma postać szklanej, jednorazowej ampułkostrzykawki. Znajduje się w niej kilka mililitrów bezbarwnego płynu, w którym rozpuszczona jest odpowiednia dawka substancji czynnej, dlatego lek jest od razu gotowy do wstrzyknięcia. Do ampułki dołączona jest krótka, cienka igła. Podskórna iniekcja z heparyny drobnocząsteczkowej może być wykonywana przez pielęgniarkę w gabinecie zabiegowym lub samodzielnie przez pacjenta w domu.

Należy pamiętać, że każdy lek przeciwzakrzepowy wpływa na inny etap krzepnięcia krwi, dlatego terapia dobierana jest do pacjenta i jednostki chorobowej. Tabletki przeciwzakrzepowe zamiast zastrzyku nie zawsze mogą być stosowane. Jednak w niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o stopniowym odstawieniu iniekcji i kontynuowaniu terapii doustnymi środkami.

Jak zrobić zastrzyk przeciwzakrzepowy w brzuch?

Iniekcja może być wykonywana samodzielnie po krótkim przeszkoleniu przez personel medyczny. Należy wiedzieć, gdzie podawać zastrzyk przeciwzakrzepowy. Najwygodniejszym miejscem jest brzuch, około 2 cm od pępka. Aby prawidłowo wstrzyknąć lek, należy:

1. Dokładnie umyć ręce.
2. Miejsce wstrzyknięcia przemyć wacikiem nasączonym środkiem odkażającym.
3. Wyciągnąć ampułkę z opakowania.
4. Przyjąć wygodną pozycję: siedzącą, stojącą lub półleżącą.
5. Odbezpieczyć igłę.
6. Chwycić ampułkę jak długopis.
7. Złapać fałd skóry na brzuchu.
8. Wbić w niego igłę pod kątem prostym.
9. Powoli wstrzyknąć zawartość ampułki.
10. Puścić skórę.
11. Wyjąć igłę.

Skutki uboczne zastrzyków przeciwzakrzepowych

Siniaki po zastrzyku przeciwzakrzepowym są najczęstszym powikłaniem iniekcji. Powstają w wyniku zmniejszenia się krzepliwości krwi. Mogą być duże, ciemnofioletowe i bolesne. Do poważniejszych skutków ubocznych zalicza się krwawienie z przewodu pokarmowego, ciemne zabarwienie stolca, nudności i wymioty, krwotoki i zaburzenia pracy wątroby. Należy pamiętać, że wszystkie niepokojące objawy należy pilnie zgłosić lekarzowi.