Zawroty głowy w ciąży. Co zrobić, gdy świat wiruje? 

Jednym z częstszych objawów, które występują w okresie ciąży, są zawroty głowy. Choć najczęściej nie stanowią one poważnego zagrożenia dla zdrowia, to zwykle budzą niepokój i znacząco obniżają komfort codziennego życia przyszłej mamy. W niniejszym artykule przyjrzę się, dlaczego zawroty głowy pojawiają się u ciężarnych oraz jakie są ich przyczyny i sposoby radzenia sobie z nimi. 

Zawroty głowy w ciąży w 1. trymestrze 

W 1. trymestrze ciąży zawroty głowy są zjawiskiem stosunkowo powszechnym i zwykle wynikają z gwałtownych zmian hormonalnych, które zachodzą w organizmie przyszłej mamy. Na tym etapie organizm intensywnie przystosowuje się do nowego stanu, między innymi zwiększając objętości krwi krążącej. Jednocześnie progesteron, jeden z kluczowych hormonów w ciąży, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co doprowadza do obniżenia ciśnienia krwi i w rezultacie do zawrotów głowy. 

Ponadto, w 1. trymestrze często dochodzi do spadku poziomu cukru we krwi, co również przyczynia się do odczuwania wirowania w głowie, a nudności i wymioty, będące częstymi dolegliwościami wczesnej ciąży, mogą dodatkowo nasilać problem. W ich efekcie dochodzi do odwodnienia i dalszego obniżania ciśnienia krwi. 

W przypadku wystąpienia zawrotów głowy w 1. trymestrze, ważne jest, abyś zwracała szczególną uwagę na nawodnienie organizmu i regularne, odżywcze posiłki, które pomogą ci utrzymać stabilny poziom cukru we krwi. Zaleca się również unikanie nagłych zmian pozycji ciała, aby zapobiec gwałtownym spadkom ciśnienia. 

Zawroty głowy w ciąży w 2. trymestrze  

W 2. trymestrze ciąży zawroty głowy często są nadal obecne, choć ich przyczyny nieco różnią się od tych z 1. trymestru. W tym okresie macica zaczyna rosnąć i naciskać na naczynia krwionośne, zaburzając przy tym przepływ krwi, czego konsekwencją jest właśnie omawiany objaw (zwłaszcza podczas dłuższego stania lub nagłych zmian pozycji). 

Innym powszechnym czynnikiem wpływającym na występowanie zawrotów głowy w 2. trymestrze jest niedokrwistość, która bardzo często rozwija się u ciężarnych. Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo niezbędne do produkcji hemoglobiny trudno zaspokoić samą dietą. Z kolei niedobór hemoglobiny powoduje, że do mózgu ciężarnej dociera mniej tlenu – pojawiają się wtedy zawroty głowy i osłabienie. 

Ważne jest, aby w tym okresie regularnie monitorować poziom hemoglobiny i, w razie potrzeby, stosować suplementację żelaza zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeśli chcesz zapobiec zawrotom głowy w 2. trymestrze, unikaj długiego stania oraz dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu. 

Zawroty głowy w ciąży w 3. trymestrze 

W 3. trymestrze ciąży, w miarę jak dziecko rośnie, a macica staje się coraz większa, pojawia dodatkowy ucisk na naczynia krwionośne wewnątrz jamy brzusznej, a zwłaszcza na żyłę główną dolną lub aortę. W efekcie dochodzi do zmniejszenia powrotu żylnego krwi z dolnej części ciała do serca, co z kolei powoduje hipotensję i zawroty głowy, a nawet omdlenia.  

Objawy pojawiają się szczególnie podczas leżenia na plecach, kiedy pod ciężarem znacznie zwęża się światło wspomnianej żyły. Zjawisko to nazywane jest zespołem aortalno-kawalnym (inaczej zespół żyły głównej dolnej). Z tego powodu ciężarne w zaawansowanej ciąży nie powinny układać się na wznak – zaleca się odpoczywanie i spanie na lewym boku.  

Ponadto, w 3. trymestrze niedokrwistość, która była problemem już w poprzednim trymestrze, może nadal się nasilać. Konsekwencją niedoboru żelaza jest osłabienie organizmu i częstsze występowanie zawrotów głowy. Wciąż rosnąca masa ciała, zmiany w krążeniu oraz zwiększone obciążenie organizmu związane z dźwiganiem dużego brzuszka ciążowego prowadzą nierzadko do uczucia oszołomienia, zwłaszcza przy nagłych zmianach pozycji.  

Bibliografia: 

1. Bhattacharyya N., Gubbels S. P., Schwartz S. R., Clinical practice guideline: benign paroxysmal positional vertigo (update), Otolaryngology of Head and Neck Surgery 2017, 156. 
2. Serna-Hoyos L., Arango A. F., Ortiz-Mesa S., Vertigo in Pregnancy: A Narrative Review, Cureus 2022, 14(5). 
3. Toshniwal V., Agrawal A., Toshniwal T.,  A Systematic Review of Vertigo: Negligence in Pregnancy, Cureus 2022, 14(10).