Zęby mądrości – w jakim wieku zaczynają rosnąć ósemki?

Ósemki, czyli tzw. zęby mądrości, to ostatnie wyrzynające się zęby u człowieka. Pojawiają się dopiero w dorosłym życiu i potrafią sprawić niemałe problemy. Większości osób kojarzą się z dokuczliwym bólem i koniecznością usunięcia. Warto wiedzieć, na jakie objawy zwrócić uwagę i kiedy udać się do stomatologa.

Człowiek posiada 32 zęby stałe (po 16 w szczęce i żuchwie), które różnią się od siebie kształtem i budową: siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce. Ich funkcją jest odgryzanie kęsów i rozdrabnianie pokarmów. Jako ostatnie wyrastają ósemki, czyli tzw. zęby mądrości. Są one swego rodzaju pozostałością po przodkach, którzy potrzebowali bardziej rozbudowanej szczęki, aby poradzić sobie z pożywieniem. Obecnie, w wyniku ewolucji, nie u wszystkich osób wyrzynają się ostatnie zęby trzonowe.

Zęby mądrości – ile ich jest?

Fachowe określenie zębów mądrości to „trzecie zęby trzonowe”. Człowiek ma ich 4. Są to ostatnie zęby z każdej strony szczęki i żuchwy. Uznaje się je za narząd szczątkowy, ponieważ inny pokarm i sposób żywienia przyczyniły się do ewolucyjnych zmian w budowie twarzoczaszki. Jest ona mniejsza, a ludzie nie potrzebują już dużej ilości zębów, aby poradzić sobie z rozdrobnieniem i rozrywaniem pożywienia. Dlatego u części osób nie wyrzynają się zęby mądrości górne i dolne, a na zdjęciu rentgenowskim nie widać ich zalążków.

Kiedy rosną zęby mądrości?

Moment, kiedy zęby mądrości zaczynają rosnąć, jest bardzo różny i indywidualny. Zwykle wyrzynanie przypada między 17. a 25. rokiem życia. Jest to czas, kiedy kończy się proces dojrzewania, stąd wzięła się potoczna nazwa tych zębów. Ze względu na złożoność i niejednolitość procesu wyrastania, zdarzają się przypadki, że trwa on nawet kilkanaście lat i kończy się po 40. roku życia. Zęby mądrości pojawiają się, kiedy szczęka i żuchwa są już w pełni ukształtowane. Często zdarza się, że ich wyrastanie powoduje rozstawienie pozostałych zębów, krwawienie i obrzęk dziąseł lub ucisk na nerw, co skutkuje nieprzyjemnymi i uciążliwymi dolegliwościami bólowymi.

Zęby mądrości – objawy wyrzynania

Pierwszym objawem wyrzynania ósemek jest zaczerwienienie, opuchlizna (często obejmująca połowę twarzy) i tkliwość dziąsła. Może pojawić się także krwawienie dziąsła, ponieważ trzonowiec musi je przebić, aby wydostać się na zewnątrz. Z tego powodu niekiedy dochodzi do stanu zapalnego zębów mądrości, który przebiega wraz z podwyższoną temperaturą, powiększeniem węzłów chłonnych, ropną wydzieliną o charakterystycznym smaku i zapachu oraz silnym bólem. Inny charakterystyczny objaw wyrzynania się zębów mądrości to ból szczęki i uczucie rozpierania. Początkowo pojawia się z tyłu, jednak bardzo szybko promieniuje na dziąsła, podniebienie, połowę twarzy i głowy, zatoki oraz ucho. Jest spowodowany naciskiem na pozostałe zęby lub nerwy. Dolegliwości bólowe trwają od kilku do kilkunastu dni, po czym całkowicie ustępują i pojawiają się ponownie podczas kolejnego etapu wyrastania zęba. Bardzo często opuchlizna i ból zębów mądrości uniemożliwiają otworzenie ust i poruszanie żuchwą, przez co upośledzone jest spożywanie stałych pokarmów i mówienie. Dolegliwości są na tyle silne, że znacznie obniżają samopoczucie, utrudniają codzienną aktywność i funkcjonowanie.

Zęby mądrości – dolegliwości wymagające wizyty u dentysty

Ponieważ wyrzynanie się zębów mądrości jest długotrwałym procesem, może dojść w jego trakcie do różnego rodzaju patologii, które należy skonsultować ze stomatologiem:

1. Obrzęk, tkliwość, pulsujący ból, gorączka i ropna wydzielina z dziąseł, które mogą być spowodowane stanem zapalnym związanym z niedostateczną higieną.
2. Szczękościsk.
3. Zatrzymanie się zębów mądrości.
4. Częściowe zatrzymanie się ósemek, zwykle w nieprawidłowej pozycji (np. korona nie jest skierowana w górę, a w innego zęba).
5. Kapturek dziąsłowy, czyli sytuacja, gdy wyrzyna się jedynie fragment zęba i zostaje porośnięty dziąsłem, co przyczynia się do ciężkich i nawracających stanów zapalnych.
6. Wrastanie zęba w policzek
7. Długotrwale utrzymujący się ból, który promieniuje do głowy i twarzy.

Zęby mądrości, które nie rosną prawidłowo lub pozostają częściowo zatrzymane, mogą być powodem wielu groźnych powikłań: zniszczenia korzenia innych trzonowców, deformacji siódemki, dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych, zaawansowanych ubytków próchnicowych. W takich sytuacjach stomatolog najczęściej podejmuje decyzję o usunięciu ósemki.

Czy usuwać zęby mądrości?

Usunięcie zębów mądrości jest konieczne w sytuacji, gdy nie rosną one prawidłowo lub sprawiają różnego rodzaju dolegliwości. Zdarza się, że niektórzy dentyści zalecają profilaktyczne usunięcie ósemek, zanim staną się powodem problemów. Zwykle jest to dobra decyzja, ponieważ wyrwanie zdrowego zęba jest łatwiejsze, nie towarzyszy mu infekcja i stan zapalny, a uszkodzona tkanka goi się zdecydowanie szybciej. Przed usunięciem zęba mądrości, który jest zainfekowany lub uszkodzony, należy wyleczyć wszystkie stany zapalne, co z reguły opóźnia zabieg i przedłuża czas trwania dolegliwości bólowych.