Zespół Aspergera a słodycze – fakty, mity i zalecenia żywieniowe

Zespół Aspergera (ZA) jest zaburzeniem neurorozwojowym należącym do spektrum autyzmu. Jego charakterystyczne cechy to kłopoty podczas interakcji społecznych i komunikacji, a także powtarzalne wzorce zachowań i zainteresowań. I choć nie wpływa on bezpośrednio na rozwój intelektualny, osoby z ZA mogą doświadczać specyficznych wyzwań związanych z codziennym funkcjonowaniem, w tym w obszarze odżywania.

Wybiórczość pokarmowa a zespół Aspergera

Jednym z często obserwowanych zjawisk u osób z ZA jest wybiórczość pokarmowa. Polega ona na preferowaniu określonych produktów spożywczych oraz unikaniu innych, co może wynikać z nadwrażliwości sensorycznej na smak, zapach, konsystencję, a nawet wygląd czy fakturę potrawy. Ten objaw często towarzyszy spektrum autyzmu, w tym zespołowi Aspergera i może prowadzić do ograniczenia diety oraz niedoborów żywieniowych.

Rola diety w funkcjonowaniu osób z zespołem Aspergera

Odpowiednio zbilansowana dieta odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu osób z ZA. Wprowadzenie konkretnych, zdrowych nawyków żywieniowych może wpłynąć na:

• poprawę samopoczucia,
• polepszenie koncentracji,
• redukcję niektórych objawów związanych z Aspergerem.

W praktyce często stosuje się diety eliminacyjne, takie jak bezglutenowe czy bezmleczne, mające na celu wyłącznie składników potencjalnie wpływających na nasilenie objawów. Ważne jest również zapewnienie odpowiedniej podaży kwasów tłuszczowych omega-3 oraz probiotyków, które wspierają funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego.

Wpływ słodyczy na zachowanie i zdrowie osób z zespołem Aspergera

Jak podaje portal NeuroLaunch, spożywanie słodyczy i produktów wysoko przetworzonych może negatywnie wpływać na zdrowie osób z ZA. Badania wskazują, że nadmiar cukru w diecie prowadzi do wzmożonej nadpobudliwości, problemów z koncentracją oraz zmian nastroju. W przypadku osób z zespołem Aspergera, które często mają trudności w regulacji emocji, nagłe skoki poziomu cukru we krwi mogą potęgować problemy behawioralne.

Dodatkowo słodycze zawierają liczne dodatki, takie jak sztuczne barwniki czy konserwanty powodujące często nasilenie objawów związanych z zaburzeniami neurorozwojowymi. Niektóre badania sugerują, że eliminacja cukru i przetworzonej żywności pomaga w redukcji drażliwości oraz poprawie zdolności poznawczych.

W celu zapewnienia optymalnego funkcjonowania osób z zespołem Aspergera zaleca się:

• unikanie produktów wysoko przetworzonych – takich jak konserwy, słodycze, wyroby cukiernicze, parówki, wędliny, pasztety, przyprawy, sosy, zupy w proszku, cukier,
• zastępowanie nabiału produktami roślinnymi – napoje roślinne, pasty warzywne czy sery wegańskie mogą stanowić alternatywę dla tradycyjnych produktów mlecznych, co jest istotne w przypadku diety bezkazeinowej, w której nie spożywa się kazeiny, białka występującego w produktach mlecznych,
• wprowadzenie zdrowych tłuszczów – spożywanie ryb bogatych w kwasy omega-3, orzechów oraz nasion, które wspierają funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego,
• regularne spożywanie posiłków – utrzymanie stałych godzin posiłków pomaga w regulacji metabolizmu i może wpływać na stabilność emocjonalną,
• wybieranie naturalnych źródeł cukru – zamiast słodyczy warto wybrać owoce, które dostarczają naturalnych cukrów wraz z błonnikiem, witaminami i minerałami,
• dbanie o mikrobiom – jedzenie kiszonych warzyw i owoców, naturalnego nabiału lub suplementowanie probiotyków korzystnie wpływa na samopoczucie, a także pracę mózgu tak u osób z zespołem Aspergera, jak i tych bez zaburzenia.

Wprowadzenie odpowiedniej diety oraz ewentualnej suplementacji powinno odbywać się pod okiem specjalistów:

• dietetyka – pomoże w opracowaniu indywidualnego planu żywieniowego, który uwzględni potrzeby i preferencje osoby z zespołem Aspergera,
• lekarza (nawet pierwszego kontaktu) – będzie monitorował stan zdrowia, zlecał niezbędne badania kontrolne oraz oceni potrzebę wprowadzenia suplementacji,
• psychologa – wspiera w radzeniu sobie z ewentualnymi trudnościami emocjonalnymi związanymi ze zmianą nawyków żywieniowych.

Bibliografia:

1. https://neurolaunch.com/autism-and-sugar [dostęp 10.03.1015].
2. Kacimi F. E. et al., Gut microbiota, vitamin A deficiency and autism spectrum disorder: an interconnected trio – a systematic review, Nutritional Neuroscience 2024, 1-11.
3. Tan S. et al., The association between sugar-sweetened beverages and milk intake with emotional and behavioral problems in children with autism spectrum disorder, Frontiers in Nutrition 2022, 9:927212.
4. Yeung S. S. Y. et al., Eating Behaviors and Diet Quality in Chinese Preschoolers with and without Autism Spectrum Disorder: A Case-Control Study, Journal of Pediatrics 2021, 237:258-266.e5.