Czym jest zespół Cotarda? To niezwykle rzadkie schorzenie

Zespół Cotarda to zaburzenie dotykające seniorów i występuje naprawdę niezwykle rzadko. Schorzenie definiowane jest jako psychoza wieku starczego, najczęściej towarzyszy innym chorobom. Czym cechuje się zespół Cotarda? Czy możliwe jest jego skuteczne leczenie?

Czym jest zespół Cotarda? 

Zespół Cotarda to bardzo rzadko występujące schorzenie osób starszych, seniorów. Najważniejszym symptomem tej patologii jest poczucie osoby chorej, że nie żyje, a jej ciało ulega rozpadowi. Właśnie dlatego zaburzenie określane jest czasami jako nihilistyczne, a więc powiązane ze śmiercią, odejściem ze świata.

Osoby z zespołem Cotarda twierdzą, że nie czują bicia własnego serca, zaprzeczają swojemu istnieniu i odczuwają silną więź z osobami już nieżyjącymi. Wszystkie te symptomy sprawiają, że rozmowa z chorym jest utrudniona. Jednocześnie pacjenci ze stwierdzoną psychozą wieku starczego zaniedbują odżywianie się oraz higienę osobistą, co prowadzi do dalszych halucynacji, osłabienia organizmu i coraz większych problemów zdrowotnych.

Nazwa omawianej choroby pochodzi od nazwiska francuskiego neurologa, który scharakteryzował to schorzenie po raz pierwszy w 1880 roku. To Jules Cotard jako pierwszy opisał przypadki osób, które uważały się za zmarłe lub też miały poczucie, że części ich ciała stopniowo zanikają. 

Przyczyny zespołu Cotarda 

Bardzo trudno określić jednoznacznie przyczyny zespołu Cotarda, jednak symptomy tej choroby najczęściej współwystępują z depresją lub schizofrenią, a także są charakterystyczne dla osób w wieku senioralnym. Neurodegeneracja i wady anatomiczne, a także zmniejszanie się liczby neuronów w mózgu, sprawiają, że u osoby chorej pojawiają się omamy, urojenia i halucynacje. Do najważniejszych przyczyn zespołu Cotarda można zakwalifikować również: 

• chorobę afektywną dwubiegunową, 
• krwiak podtwardówkowy, 
• chorobę Parkinsona, 
• udar mózgu, 
• różnego rodzaju infekcje, 
• odwodnienie i niski poziom elektrolitów w organizmie. 

Jak wygląda diagnoza i leczenie zespołu Cotarda? 

Proces leczenia zespołu Cotarda jest trudny i wymagający, chociaż sama diagnoza wydaje się stosunkowo szybka i prosta, bo bazuje na wywiadzie z rodziną  oraz symptomach chorego. Tylko w niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie dodatkowych badań. Szczególne znaczenie w terapii ma podejście interdyscyplinarne, a więc połączenie farmakoterapii z psychoterapią. Osoba chora otrzymuje leki antydepresyjne, jest pod stałą kontrolą specjalisty i dodatkowo proponuje jej się psychoterapię oraz wdraża się leczenie choroby podstawowej. 

Niestety, pacjenci negują istnienie swojego schorzenia, uważając się za zmarłych. Nie chcą zażywać leków, ani też rozmawiać z lekarzem. Sama psychoterapia wymaga cierpliwości i systematyczności, a brak motywacji u chorych jest znacznym utrudnieniem. Duże znaczenie ma więc postawa rodziny, wsparcie, a także zadbanie o prawidłowe odżywianie pacjenta oraz podawanie leków.

Istotne jest również jak najszybsze podjęcie leczenia, ponieważ chorzy czasami decydują się na próby samobójcze, rezygnują z przyjmowania jakichkolwiek pokarmów, samookaleczają się. W tym kontekście diagnoza oraz spotkania z psychiatrą i psychoterapeutą powinny odbywać się często, w sposób efektywny.

Bibliografia:

1. Fałkowska U., Adamczyk K., Adamczyk D., Soroka E., Petit V., Olajossy M, Uncommon psychopathological syndromes in psychiatry, Current Problems of Psychiatry 2018, 19.  
2. Leis K., Gapska D., Aleksiewicz T., Litwin K., Miętkiewicz K., Gałązka P., Zespół Cotarda–przegląd aktualnej wiedzy, Psychiatria i Psychologia Kliniczna 2018, 18: 320-324. 
3. Prochwicz K., Obłęd we dwoje: objawy i psychospołeczne uwarunkowania indukowanych zaburzeń urojeniowych, Psychiatria Polska 2009, 43.