Zgryz otwarty – czym jest i czy można wyleczyć tak złożoną wadę ortodontyczną?

Zgryz otwarty zalicza się do złożonych wad ortodontycznych. Kiedy występuje, zęby górne u pacjenta nie mają kontaktu z zębami dolnymi. Wiąże się to z pojawieniem się dodatkowej przestrzeni między zębami. W zależności od tego, jak bardzo pogłębiona jest wada, przestrzeń może okazać się większa lub mniejsza.

Otwarty zgryz może występować zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Przyjmuje kilka różnych postaci, a także powstaje z odmiennych przyczyn. Zgryz otwarty leczy się najczęściej za pomocą odpowiednio dobranego aparatu ortodontycznego, a w niektórych przypadkach przy wykorzystaniu procedur chirurgicznych.

Co to jest zgryz otwarty i skąd się bierze?

Ortodonci zaliczają zgryz otwarty do wad pionowych. Wyróżniają go na podstawie stwierdzenia braku kontaktu między zębami dolnymi i górnymi. Przestrzeń, która powstaje między dwoma łukami zębowymi, nazywana jest szparą niedogryzową. Zwykle otwarty zgryz można rozpoznać już we wczesnym dzieciństwie. W jego konsekwencji dochodzi do złej pracy języka, którą należy poprawiać, wykonując odpowiednie ćwiczenia.

Przyczyn zgryzu otwartego może być wiele. Zgryz otwarty u dziecka pojawia się na przykład wtedy, gdy maluch za długo ssie smoczek bądź palec lub rodzice zbyt długo karmią go za pomocą butelki. Otwarty zgryz wiąże się także z przerostem trzeciego migdała. Niekiedy powodem wystąpienia tej wady okazuje się nawykowe wypychanie języka przez dzieci. U dorosłych wada może być natomiast spowodowana regularnym obgryzaniem paznokci, a także przebytymi schorzeniami endokrynologicznymi.

Jakie są objawy otwartego zgryzu?

W przypadku zgryzu otwartego występują spore problemy z gryzieniem, a twarz pozostaje wyraźnie wydłużona. Prócz tego zgryz otwarty objawia się wyraźną szparą powstającą między zębami przednimi szczęki oraz żuchwy. Wargi nierzadko stają się wiotkie, a górna zostaje skrócona. Na występowanie tego rodzaju wady ortodontycznej może również wskazywać przedwczesna utrata zębów mlecznych.

Powikłania występujące zgryzie otwartym

Zgryz otwarty należy poddać leczeniu, ponieważ zaniedbanie tej wady może mieć poważne konsekwencje nie tylko dla zgryzu, ale i samego zdrowia (zgryz otwarty zwykle leczy się ortodontycznie). Szczęka i żuchwa będą pozostawały w nieprawidłowym ułożeniu, co uniemożliwi im normalne funkcjonowanie, a w skrajnych przypadkach powoduje dolegliwości bólowe. Pacjent może też mieć kłopoty z prawidłową wymową, żuciem oraz gryzieniem. Twarz przyjmuje u niego nieestetyczny wygląd, a wargi charakteryzują się obniżonym napięciem mięśniowym.

Aby dentysta mógł wybrać konkretną metodę leczenia zgryzu otwartego, musi przeprowadzić szczegółową diagnostykę i określić rodzaj wady. Robi się przede wszystkim zdjęcia RTG, które mogą potwierdzić bądź wykluczyć występowanie konkretnych problemów ze zgryzem. W przypadku zgryzu otwartego leczenie można przeprowadzić właściwie tylko wówczas, gdy wie się, czy ma się do czynienia ze zgryzem otwartym całkowitym, częściowym przednim bądź częściowym boczny – jednostronnym lub obustronnym.

Leczenie zgryzu otwartego u dzieci i dorosłych

Im szybciej podejmie się leczenia zgryzu otwartego, tym lepiej. Na pewno nie należy ono do procesów łatwych. Zgryz otwarty leczy się u dzieci około piątego, szóstego roku życia, ponieważ dopiero wtedy się ujawnia. W przypadku dzieci istnieje większe prawdopodobieństwo pełnego usunięcia wady zgryzu. Do zgryzu otwartego stosuje się aparat, który ma na celu przywrócić prawidłowe ustawienie łuków zębowych. Jeśli dziecko nie przekroczyło jeszcze dziesięciu lat, stomatolog zaleci noszenie aparatu ruchomego. U starszych dzieci możliwe jest wyłącznie noszenie aparatu stałego. Rodzice powinni też zadbać o to, by wykluczyć z życia najmłodszych szkodliwe nawyki, takie jak ssanie palca. Konieczna może być wizyta u logopedy, jeśli u dziecka występuje też wada wymowy.

U dorosłych proces leczenia zgryzu otwartego przebiega nieco inaczej. Jeśli wada jest częściowa, zwykle wystarcza noszenie stałego aparatu ortodontycznego. Po jego zdjęciu lekarz zaleca także noszenie specjalnego aparatu retencyjnego, który ma utrwalić ustawienie szczęki, do jakiego doprowadziło noszenie tego pierwszego. Całkowity zgryz otwarty wymaga operacji. Zwykle łączy się więc procedurę chirurgiczną oraz leczenie ortodontyczne. Działania chirurga mają doprowadzić do odpowiedniego ukształtowania łuków zębowych i ułożenia ich we właściwym zwarciu.