Żółtaczka mechaniczna – objaw, którego nie można ignorować

Zauważyłaś u siebie zażółcone białka oczu? Towarzyszy im żółtawy odcień skóry? Jeśli tak, być może twoim problem jest żółtaczka mechaniczna. Jej przyczyną mogą być zarówno łagodne infekcje, jak i groźne nowotwory, dlatego w przypadku jej zauważenia, powinnaś jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. 

Czym jest żółtaczka mechaniczna? 

Żółtaczka mechaniczna to zespół objawów, które powstają wtedy, gdy dochodzi do zastoju żółci powstającej w wyniku rozkładu bilirubiny poprzez drogi żółciowe. Do zastoju żółci dochodzi w wyniku zbyt dużego zwężenia lub całkowitego zamknięcia światła dróg żółciowych. Należy także podkreślić, że żółtaczka mechaniczna sama w sobie nie jest chorobą, natomiast pojawia się w przebiegu wielu schorzeń. Określana jest również jako: 

• żółtaczka zaporowa, 
• żółtaczka zastoinowa, 
• żółtaczka pozawątrobowa. 

Żółtaczka mechaniczna – objawy współwystępujące 

Oto główne objawy żółtaczki mechanicznej: 

• zażółcone białka oczu, 
• jaśniejszy kolor kału, 
• ciemniejszy kolor moczu, 
• bardziej żółty odcień skóry, 
• swędzenie skóry, do którego nasilenia dochodzi w nocy, po ogrzaniu się w łóżku, 
• ślady drapania na tułowiu i kończynach, tzw. przeczosy, 
• zażółcenie błony śluzowej jamy ustnej. 

Czasem też pojawiają się takie objawy jak: 

• gorączka, 
• dreszcze, 
• spadek łaknienia, 
• wymioty. 

W przypadku wystąpienia żółtaczki mechanicznej, w badaniach laboratoryjnych można zauważyć zwiększoną ilość bilirubiny całkowitej, natomiast w badaniu postaci bilirubiny często przeważa bilirubina sprzężona. Diagnostykę przeprowadza się na podstawie badań próbki krwi żylnej. 

Przyczyny żółtaczki mechanicznej 

Przyczyną żółtaczki mechanicznej może być kamica przewodowa. Choroba ta wiąże się z zaleganiem kamieni w drogach żółciowych. Jej objawem jest bolesna dolegliwość w postaci kolki, która pojawia się po prawej stronie brzucha, poniżej żeber. Wówczas odczuwalny ból jest bardzo gwałtowny, niekiedy towarzyszą mu również mdłości oraz gorączka – w takiej sytuacji należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.  

Czasem do żółtaczki mechanicznej doprowadzają również niegroźne infekcje bakteryjne lub wirusowe, a także stany zapalne. Czasem, choć rzadko, przyczynami bywają pierwotna marskość żółciowa oraz pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych. W aż 30 proc. przypadków żółtaczka mechaniczna związana jest z chorobami nowotworowymi, przede wszystkim z rakiem dróg żółciowych. To choroba, która często przebiega bezobjawowo, a kiedy symptomy już się pojawią, są to m.in.: 

• wymioty i nudności, 
• dotkliwy ból w prawym nadbrzuszu, 
• utrata apetytu, 
• osłabienie, 
• anemia, 
• bóle kostne, 
• wodobrzusze. 

Pojawienie się żółtaczki mechanicznej może być związane także z uciskiem dróg żółciowych z zewnątrz. Ucisk mogą powodować powiększone węzły chłonne (znajdujące się w pobliżu). Dochodzi do niego również za sprawą obecności guzów w niektórych organach. Są to: 

• guzy głowy trzustki, 
• guzy brodawki Vatera, 
• guzy dwunastnicy, 
• inne guzy (np. spowodowane nowotworem okrężnicy poprzecznej czy też nowotworem żołądka). 

Diagnostyka chorób związanych z żółtaczką mechaniczną 

Aby dowiedzieć się, co oznacza żółtaczka mechaniczna, należy wykonać szereg różnych badań, takich jak: 

• ocena aktywności enzymów wątrobowych, 
• oznaczenie przeciwciał i antygenów, 
• sprawdzenie ilości bilirubiny i jej frakcji we krwi lub moczu, 
• USG jamy brzusznej.

Leczenie żółtaczki mechanicznej 

Jak już wspomniano, żółtaczka mechaniczna jest objawem wielu chorób, na które ukierunkowane powinno być leczenie. W przypadku kamicy przewodowej najczęściej stosuje się wsteczną endoskopową cholangiopankreatografię (ECPW). W ten sposób eliminuje się złogi z dróg żółciowych. Jak wygląda leczenie w przypadku nowotworu dróg żółciowych? Tutaj jedyną skuteczną metodą jest operacja, której przebieg zależny jest od stopnia zaawansowania choroby. Czasem, aby odbarczyć żółtaczkę, przeprowadza się również paliatywne sondowanie dróg żółciowych. Dzięki temu sonda może odprowadzać żółć. 

Jakie mogą być powikłania po żółtaczce mechanicznej? Jeśli choroba stanowiąca przyczynę nie jest leczona, może dojść do destrukcji niektórych organów – mowa tu szczególnie o wątrobie i trzustce. Należy potraktować ją zatem jako sygnał alarmowy świadczący o rozwijającej się patologii. To, ile czasu utrzymuje się żółtaczka mechaniczna, zależy od choroby, z której wynika. W przypadku infekcji wirusowych lub bakteryjnych mija ona zazwyczaj po kilku dniach. Jeśli chodzi o inne choroby, utrzymuje się znacznie dłużej, nawet przez wiele lat. 

Bibliografia:  

1. Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J., Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej, Pediatr Med Rodz 2010, 6 (1). 
2. Qin L., Tang Z., Hepatocellular carcinoma with obstructive jaundice: diagnosis, treatment and prognosis, World Journal of Gastroenterology 2003, 9(3), s. 385-391. 
3. Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2014.