Zwapnienie szyszynki – jak się objawia i gdzie tkwi przyczyna?

Szyszynka to mały gruczoł układu hormonalnego, znajduje się w międzymózgowiu. Jest odpowiedzialny za wytwarzanie hormonów regulujących rytm biologiczny organizmu, a także pracę innego ważnego narządu – przysadki mózgowej. Jedną z patologii najczęściej rozwijających się w omawianej strukturze jest zwapnienie szyszynki. Co to znaczy?

Kilka słów o pracy i anatomii szyszynki

Szyszynka (łac. corpus pineale) znajduje się w międzymózgowiu, a więc w okolicach OUN (ośrodkowego układu nerwowego). Jest naprawdę mała, waży zaledwie gram. Jej wielkość nie przekracza natomiast 8×5 mm. Mimo tego, że jest dość niepozorna, odgrywa bardzo ważne funkcje.

Szyszynka odpowiada bowiem za produkcję serotoniny i melatoniny, które regulują rytm biologiczny pracy organizmu człowieka. Chodzi tutaj m.in. o senność, kiedy zachodzi słońce i pobudzenie, gdy pierwsze jego promienie wyłaniają się zza horyzontu, ale także o reakcje na inne zmiany cykliczne, takie jak pora roku czy pogoda. Poza tym to, jak funkcjonuje szyszynka, wpływa także na pracę przysadki mózgowej – innego gruczołu endokrynnego.

Co to jest zwapnienie szyszynki?

O zwapnieniu szyszynki mówi się w sytuacji, kiedy w gruczole zaczyna się odkładać wapń w postaci złogów lub tzw. piasku szyszynki. Co ciekawe, to nie jest jedyny narząd narażony na taką sytuację – zwapnieniu mogą ulegać też stawy, zastawki serca, a nawet piersi. Patologia może przebiegać bezobjawowo, ale zdarza się również, że zaburza pracę struktury i upośledza jej funkcje. Wtedy szyszynka nie wytwarza odpowiedniej ilości melatoniny, co wpływa na działanie całego organizmu.

Zwapnienie szyszynki – przyczyny

Istnieje kilka możliwych przyczyn rozwoju zwapnienia szyszynki. Oto te najpowszechniej diagnozowane:

• zwapnienie szyszynki postępujące wraz z wiekiem – u około 40 proc. osób po 40. roku życia obserwuje się obecność złogów wapnia w szyszynce. Najczęściej nie dają one objawów i wtedy stan ten uważa się za fizjologiczny, a zatem nie wymaga leczenia. Musisz mieć jednak świadomość, że to zjawisko wcale nie jest rzadkie,
• niektóre choroby przewlekłe – zwapnienie szyszynki towarzyszy takim schorzeniom jak choroba Alzheimera, schizofrenia czy migreny, natomiast naukowcy nie są zgodni co do tego, czy te jednostki są przyczyną, czy może efektem odkładania się złogów wapnia w gruczole,
• osobnicza aktywność metaboliczna – jedna z teorii zakłada, że u osób, u których szyszynka wykazuje większą aktywność metaboliczną, istnieje większe ryzyko jej zwapnienia.

Wszystkie te teorie nie są jednak w stu procentach potwierdzone, a temat zwapnienia szyszynki wciąż jest poruszany w badaniach naukowych i na seminariach. Najbardziej przekonuje jednak założenie, że jest to proces naturalny, postępujący wraz z wiekiem. Konieczne natomiast wydaje się określenie czynników ryzyka.

Objawy zwapnienia szyszynki – czy są niebezpieczne?

Jak już wspomniano, u większości osób po 40. roku życia zwapnienie szyszynki nie daje żadnych objawów. Jeżeli jednak czytasz ten artykuł, prawdopodobnie z twoim ciałem dzieje się coś, co cię zaniepokoiło. W takiej sytuacji powinnaś niezwłocznie udać się do lekarza POZ i opowiedzieć mu o swoich dolegliwościach. Jeżeli chodzi o zwapnienie szyszynki, najczęstsze symptomy obejmują te związane z zaburzeniami produkcji melatoniny, a więc:

• migrenowe bóle głowy,
• różne zaburzenia snu,
• zaburzenia rytmu dobowego.

Jak leczyć zwapnienie szyszynki?

Stwierdzono u ciebie zwapnienie szyszynki? Leczenie obejmuje najczęściej uzupełnianie niedoborów melatoniny, bo to właśnie jej niedostateczne stężenie jest zwykle odpowiedzialne za występujące objawy. W skrajnych przypadkach konieczne może się okazać leczenie operacyjne, mające na celu oczyszczenie gruczołu z zalegającego piasku szyszynkowego.

Profilaktyka dla zdrowej szyszynki. Jak zapobiegać zwapnieniu gruczołu?

Zawsze lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć, dlatego możesz zawczasu zadbać o bezpieczeństwo swojej szyszynki i opóźnić proces jej zwapnienia. W jaki sposób? Poniżej znajdziesz kilka rad, które ci w tym pomogą.

Dbaj o zdrowy sen w ciemności

Zdrowy sen jest ważny nie tylko w kontekście szyszynki, ale twojego zdrowia w ogóle. Zdrowy, „pełnowartościowy” sen pozwala całemu ciału na pełną regenerację, ale także hamuje wytwarzanie melatoniny nawet do 4. godzin, a więc zmniejsza aktywność metaboliczną szyszynki. Aby jednak wszystko przebiegło zgodnie z fizjologią, musisz spać w ciemnej sypialni, najlepiej z zasłoniętymi roletami i bez sztucznego, tzw. niebieskiego światła.

W ciągu dnia korzystaj ze słońca

Tak jak ciemność jest ważna podczas snu, tak słońce stanowi niezbędny element funkcjonowania w ciągu dnia. Postaraj się zatem przebywać w dobrze nasłonecznionych pomieszczeniach i korzystaj ze spacerów czy innych aktywności na świeżym powietrzu. Zachowanie harmonii w cyklu dobowym zapewni szyszynce optymalne warunki do pracy.

Bibliografia:

1. Belay D. G., Worku M. G., Prevalence of pineal gland calcification: systematic review and meta-analysis, Systematic Reviews BMC 2023, 12: 32.
2. Dayle A. J., Anderson G. D., Physiologic Calcification of the Pineal Gland in Children on Computed Tomography: Prevalence, Observer Reliability and Association with Choroid Plexus Calcification, Academic Radiology 2006, vol. 13, iss. 7, pp. 822-826.
3. Jalali N., et. al., Cross-sectional analysis of potential risk factors of the pineal gland clacification, BMC Endocrine Disorders 2023, 23, 49.
4. Tan D. X., Xu B., Zhou X., Reiter R. J., Pineal Clacification, Melatonin Production, Aging, Associated Health Consequences and Rejuvenation of the Pineal Gland, Molecules 2018, 23(2): 301.