LDH – jakie są normy badania i co oznacza wysoki poziom?

LDH, a inaczej dehydrogenaza mleczanowa, to enzym znajdujący się w cytoplazmie komórek ludzkiego organizmu. Jego podwyższony poziom we krwi może oznaczać szereg schorzeń, bywa również markerem nowotworowym. Kiedy należy wykonać badanie LDH i jak odczytać wyniki?

Co to jest LDH?

LDH, czyli dehydrogenaza mleczanowa, to enzym znajdujący się w cytoplazmie wszystkich komórek ludzkiego organizmu i zaangażowany w proces przekształcania glukozy. Może mieć różne izoformy (formy strukturalne), które są szczególnie aktywne w:

• sercu,
• nerkach,
• płucach,
• wątrobie,
• mózgu
• komórkach nowotworowych.

Gdy dochodzi do uszkodzenia komórek, dehydrogenaza mleczanowa uwalnia się z ich wnętrza – ta reakcja sprawia, że wzrasta jej stężenie i aktywność we krwi. Jej badanie jest pomocne w wykryciu przyczyny i lokalizacji uszkodzenia tkanek.

Rodzaje dehydrogenazy mleczanowej

Izoenzymy LDH zlokalizowane są w różnych obszarach ludzkiego organizmu i różnią się budową oraz niektórymi parametrami, np. ruchliwością w badaniu elektroforetycznym. W zależności od miejsca występowania danej izoformy można wyróżnić kilka rodzajów dehydrogenazy mleczanowej:

• LDH1 i 2 – serce,
• LDH3 – płuca,
• LDH4 – trzustka, nerki, łożysko,
• LDH5 – mięśnie szkieletowe i wątroba.

Na czym polega badanie LDH?

Badanie LDH z krwi jest to niezbędne narzędzie diagnostyczne w przypadku rozpoznania niektórych chorób, szczególnie jeśli oznaczenie wykonuje się razem z badaniem aminotransferazy asparaginianowej. Test LDH jest wykonywany m.in. w diagnostyce: 

• chorób nowotworowych,
• anemii,
• ostrego zapalenia trzustki,
• upośledzeń funkcjonowania dróg żółciowych.

Ten cytoplazmatyczny enzym zaangażowany jest w proces przekształcania glukozy. W warunkach uszkodzenia lub obumarcia komórek LDH przechodzi do surowicy. Dehydrogenaza mleczanowa podwyższona może świadczyć o:

• zawale serca,
• chorobach wątroby,
• żółtaczce.

Wyniki takich badań nie są jednoznaczne, gdyż ich interpretacja wymaga wiedzy i doświadczenia analityka. Nie zawsze bowiem wysokie LDH może świadczyć o anemii i przy pojawieniu się przypuszczenia o chorobie wątroby czy nowotworze warto wiedzieć, gdzie znajdują się różne izoformy LDH.

Test LDH jest badaniem krwi (niewykonywanym w ramach morfologii). Próbka krwi pobierana jest poprzez nakłucie z żyły łokciowej. Nie potrzeba do tego żadnego specjalnego przygotowania. Do wykonania badania nie ma przeciwwskazań.

Cena oznaczenia LDH uzależniona jest od laboratorium, które wykonuje usługę. Można ją sprawdzić na stronie internetowej placówki.

Wskazania do badania LDH

Kto powinien wykonać badania w kierunku oznaczenia ilości LDH? Lekarze przekonują, że każdy, kto doświadcza objawów ze strony:

• patologii dróg żółciowych,
• niedokrwistości,
• mięśni szkieletowych,
• mięśnia sercowego,
• chorób płuc.

Badanie jest zalecane również osobom z podejrzeniem niektórych nowotworów. 

Badanie LDH – normy laboratoryjne

Normy dehydrogenazy mleczanowej różnią się w zależności od wieku pacjenta. Wynik wskazujący na LDH podwyższone jest całkowicie normalne u noworodków i niemowląt w pierwszych miesiącach życia.Poza wskazaniem na niektóre schorzenia, przyczyny podwyższonego LDH to również:

• spożycie niektórych leków (w tym aspiryny),
• zażywanie narkotyków,
• przedawkowanie alkoholu.

Podwyższone LDH może wystąpić krótko po wykonaniu intensywnego treningu fizycznego oraz u kobiet w ciąży. Należy o tym pamiętać przy oddawaniu krwi do badania.

U zdrowej osoby prawidłowy poziom dehydrogenazy mleczanowej wynosi między 120 a 240 U/l (w zależności od laboratorium). Normy LDH u dzieci są bardziej zróżnicowane – inne dla poszczególnych grup wiekowych:

• u noworodków poprawny wynik wynosi od 135 do 750 U/l,
• u dzieci do roku norma LDH mieści się w zakresie od 180 do 435 U/l, 
• badanie LDH u dziecka pomiędzy 1 a 6 rokiem życia powinno wskazać wynik od 160 do 370 U/l,
• między 7 a 17 rokiem życia wyniki LDH powinny wskazywać od 105 do 293 U/l.

Podwyższone LDH występuje u młodszych dzieci.  Z wiekiem poziom dehydrogenazy mleczanowej znacznie się obniża. 

Wysoki poziom LDH – o czym świadczy?

Wysoka dehydrogenaza mleczanowa może być związana z występowaniem stanu chorobowego praktycznie każdego narządu ludzkiego organizmu. Podwyższone LDH kojarzone jest przede wszystkim z martwicą oraz znacznym niedoborem niektórych witamin, w tym B12 oraz kwasu foliowego. Poziom enzymu rośnie znacznie w ciągu pierwszej doby po zawale i może utrzymać się na tym poziomie do ponad tygodnia. Wzmożona aktywność dehydrogenazy mleczanowej może być również objawem:

• udaru mózgu,
• dystrofii,
• chorób wątroby, 
• nosicielstwa wirusa HIV.

Wysokie LDH może także stanowić marker nowotworowy (markery nowotworowe to specyficzne substancje, których obecność lub podwyższony poziom w organizmie sugeruje chorobę). Oznaczenie poziomu LDH jest wykonywane w przypadku chorób cechujących się dużą złośliwością, takich jak:

• chłoniak,
• czerniak,
• białaczka,
• rak jądra.

Nie jest to pomyślny wskaźnik, gdyż najczęściej koreluje z gorszym rokowaniem choroby. W przypadku długotrwałego leczenia nowotworów wysokie LDH może wskazywać na nawrót choroby. U osób mających wysoką liczbę płytek krwi poziom dehydrogenazy mleczanowej może być nieco zawyżony. Dlatego tak ważne jest wykluczenie wszystkich czynników mogących przełożyć się na wynik, a niebędących stanem patologicznym.

W przypadku diagnozy chorób trzustki alarmujący poziom może być wynikiem ostrego lub wirusowego zapalenia tego organu i wynosić ponad 600 j.m/l. Natomiast jeżeli stosunek LDH do innego enzymu AST (aminotransferazy alaninowej) jest większy niż 5, lekarz może podejrzewać żółtaczkę spowodowaną rozpadem erytrocytów (czerwonych krwinek).

Co ciekawe, LDH poniżej normy występuje także u osób, które przyjmują duże dawki witaminy C. Niski poziom LDH nie wiąże się jednak z występowaniem poważnych chorób i nie stwarza takiego ryzyka.